ebook Seksuologia sądowa Tom 5

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2024

Tematem przewodnim V tomu „Seksuologii sądowej” są zagadnienia dotyczące szeroko pojętej problematyki ofiar przemocy seksualnej.

Seksuologia sądowa skupia się zarówno na sprawcach czynów zabronionych, jak i prowadzi badania nad przyczynami zaistnienia tej kategorii przestępstwa w kontekście wzajemnej interakcji pomiędzy sprawcami a ich ofiarami.

Ostatnia część cyklu omawia takie zagadnienia jak: ewolucja poglądów oraz koncepcji na rolę ofiary w genezie przestępstwa seksualnego, zjawisko wiktymizacji, typologia ofiar przestępstw, skutki przemocy seksualnej dla ofiary i ich przezwyciężanie, wykorzystywanie seksualne dzieci w cyberprzestrzeni, przeciwdziałanie zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym, diagnostyka i opiniowanie ofiar przestępstw seksualnych, prawne i medyczne zagadnienia dotyczące postępowania z ofiarami przestępstw przeciwko wolności seksualnej, międzynarodowe i europejskie rekomendacje postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych.

Tom V jest przydatną pozycją zarówno dla osób zajmujących się opiniowaniem sądowo-seksuologicznym, jak i dla szerokiego grona lekarzy (nie tylko seksuologów i psychiatrów), psychologów, ratowników medycznych, prawników i wszystkich osób, które mogą być zaangażowane w pomoc ofiarom przemocy seksualnej.

Spis treści ebooka Seksuologia sądowa Tom 5

Przedmowa XI

Wstęp XV

1. Ewolucja poglądów na rolę ofiary w genezie przestępstwa seksualnego – Andrzej Depko 1
Wstęp 1
Rys historyczny 3
Wiktymologia współczesna 14
Zespół stresu pourazowego u ofiar zgwałceń 17
Kryteria diagnostyczne PTSD według klasyfikacji ICD-10 (kod: F43.1) 18
Kryteria diagnostyczne PTSD według klasyfikacji DSM-V (kod: 309.81) 19
Kryteria diagnostyczne PTSD według klasyfikacji ICD-11 (pourazowe zaburzenie stresowe, kod: 6B40, złożone pourazowe zaburzenie stresowe, kod: 6B41) 22
Wiktymologia seksualna 37
Zakończenie 39
Piśmiennictwo 40

2. Geneza i charakterystyka zjawiska wiktymizacji – Ewa Hamerla 43
Wstęp 43
Znamiona charakteryzujące cechy, stan lub sytuację osoby pokrzywdzonej 45
Potencjał wiktymogenny 69
Pojęcie osoby doświadczającej przemocy seksualnej 70
Zakończenie 71
Piśmiennictwo 71

3. Typologia ofiar 77
3A. Dziecko jako ofiara – Paulina Wnukiewicz 78
Wstęp 78
Wykorzystanie seksualne małego dziecka 81
Rozpowszechnienie doświadczeń urazowych 84
Formy wykorzystywania seksualnego dzieci 92
Symptomy wykorzystania seksualnego dziecka 94
Zakończenie 97
Piśmiennictwo 97
3B. Osoby starsze, które doświadczają przemocy seksualnej – Aleksandra Krasowska 99
Wstęp 99
Badania nad przemocą seksualną wobec osób starszych przełamywaniem tabu? 100
Przemoc seksualna wobec osób starszych na podstawie wybranych prac koncepcyjnych 102
Charakterystyka sprawcy przemocy seksualnej wobec osób starszych 107
Zakończenie 108
Piśmiennictwo 109
3C. Wiktymizacja osób nieheteronormatywnych, transpłciowych i niebinarnych – Jacek Kochanowski, Tomasz Wrzosek 111
Wstęp 111
Społeczny kontekst wiktymizacji osób nieheteroseksualnych, transpłciowych i niebinarnych 115
Przemoc seksualna wobec osób LGBTQ+: pomiędzy przemocą systemową a bezpośrednią 120
Trudność oceny statystycznej zjawiska wiktymizacji osób LGBTQ+ 130
Zakończenie 132
Piśmiennictwo 133

4. Skutki przemocy seksualnej dla ofiary i ich przezwyciężanie – Elżbieta Rowińska-Garbień 135
Wstęp 135
Wiktymologia a wiktymizacja 137
Osoby pokrzywdzone w wyniku przestępstwa seksualnego 139
Różnorodność obrazu klinicznego następstw przemocy seksualnej 139
Terapia i leczenie skutków przemocy seksualnej 148
Zakończenie 152
Piśmiennictwo 153

5. Wykorzystywanie seksualne dzieci w cyberprzestrzeni – Katarzyna Staciwa 157
Wstęp 157
Konceptualizacja problemu wykorzystywania seksualnego dzieci w cyberprzestrzeni 158
Uwagi na temat sprawców wykorzystywania seksualnego dzieci w cyberprzestrzeni oraz perspektywa pokrzywdzonych dzieci 175
Wyzwania dla opiniowania w sprawach karnych dotyczących wykorzystywania seksualnego dzieci w cyberprzestrzeni 180
Zakończenie 185
Piśmiennictwo 186

6. Przeciwdziałanie zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym – Andrzej Depko 193
Wstęp 193
Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (RSPTS) 195
Obowiązki pracodawców i organizatorów w zakresie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi 201
Określenie miejsc szczególnego zagrożenia przestępczością na tle seksualnym 204
Ocena prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego 205
Zakończenie 206
Piśmiennictwo 207

7. Diagnostyka i opiniowanie ofiar przestępstw seksualnych – Iwona Grzegorzewska, Beata Pastwa-Wojciechowska 211
Wstęp 211
Diagnoza psychologiczna dzieci i młodzieży – ofiar molestowania seksualnego 212
Problematyka diagnozy dorosłych ofiar przestępstw seksualnych na potrzeby wymiaru sprawiedliwości 235
Zakończenie 262
Piśmiennictwo 263

8. Postępowanie z ofiarami przestępstw przeciwko wolności seksualnej – wybrane aspekty prawne – Ewa Guzik-Makaruk, Agnieszka Nowak, Agnieszka Drosdzol-Cop 271
Wstęp 271
Przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny i faktyczny 272
Zgoda na badanie osoby pełnoletniej/małoletniej 274
Obecność osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych 279
Dokumentacja fotograficzna 283
Zgoda na zabieg osoby pełnoletniej/małoletniej 284
Zabezpieczenie materiału dowodowego 288
Zawiadomienie organów ścigania i sądu opiekuńczego o podejrzeniu popełnienia przestępstwa 293
Obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej a zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa 306
Badanie małoletnich podejrzanych o popełnienia przestępstwa bądź czynu karalnego 309
Zakończenie 310
Piśmiennictwo 310

9. Postępowanie z ofiarami przestępstw przeciwko wolności seksualnej – wybrane zagadnienia medyczne – Agnieszka Drosdzol-Cop, Agnieszka Nowak, Ewa Guzik-Makaruk 313
Wstęp 313
Rozpoznanie i ustabilizowanie stanów nagłych 314
Badanie podmiotowe 314
Badanie przedmiotowe 317
Zabezpieczenie materiałów do badań 322
Zakończenie 341
Piśmiennictwo 341

10. Międzynarodowe i europejskie rekomendacje postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych – Sylwia Spurek 343
Wstęp 343
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) 346
Rada Europy (RE) 359
Unia Europejska (UE) 382
Zakończenie 391
Piśmiennictwo 394

Addenda 397
A. Polska Karta Praw Ofiary 397
Wstęp 397
Polska Karta Praw Ofiary 397
B. Wytyczne Prokuratora Generalnego z dnia 18 grudnia 2015 r. dotyczące zasad postępowania w sprawach o przestępstwo zgwałcenia 404
C. Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej 410
Wstęp
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej 410
D. Poselski projekt ustawy z dnia 8 marca 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, druk nr 1091, Sejm IX kadencji 452
Wstęp 452
Projekt ustawy 453
Ponowne wniesienie projektu przez grupę posłów 454

Posłowie 457

Skorowidz 459