ebook Skutki podatkowe wybranych czynności bankowych Tomasz Lenart, Urszula Lewińska

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2013

W książce przedstawiono kompleksową analizę skutków podatkowych czynności bankowych. Jest to również pierwsza na rynku wydawniczym publikacja odnosząca się do zagadnień stosowania prawa podatkowego w praktyce funkcjonowania instytucji finansowych.

W opracowaniu omówione zostały skutki podatkowe udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji, poręczeń, sprzedaży wierzytelności pieniężnych, przyjmowania wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenia rachunków tych wkładów. Dokonano szczegółowej analizy przepisów prawa podatkowego, dorobku orzecznictwa oraz doktryny ostatnich kilkunastu lat.

Publikacja ułatwia orientację we wzajemnych zależnościach i powiązaniach pomiędzy prawem cywilnym, prawem bankowym oraz prawem bilansowym, w tym Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości.

Adresaci:

Książka przeznaczona jest dla dyrektorów finansowych, członków zarządów, pracowników działów restrukturyzacji i windykacji w bankach, dyrektorów departamentów prawnych, radców prawnych, doradców podatkowych interesujących się problematyką opodatkowania sektora finansowego oraz przedstawicieli organów odpowiedzialnych za tworzenie, interpretację oraz stosowanie przepisów dotyczących działalności instytucji finansowych.

Autorzy są doktorantami na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz doradcami podatkowymi. Praktyczne doświadczenie zdobywali jako menedżerowie kreujący politykę podatkową w największych krajowych i międzynarodowych instytucjach finansowych, a także jako członkowie organizacji branżowych - Rady ds. Podatków Związku Banków Polskich, Rady Podatkowej PKPP Lewiatan oraz American Chamber of Commerce. Są autorami licznych publikacji dotyczących konsekwencji podatkowych transakcji finansowych.

Spis treści ebooka Skutki podatkowe wybranych czynności bankowych

Wykaz skrótów str. 11

Wstęp str. 15

Rozdział 1
Kredyty i pożyczki pieniężne str. 19

1.1. Definicja kredytu str. 19

1.2. Rodzaje kredytów str. 20

1.2.1. Saldo debetowe (dopuszczalne i niedopuszczalne) str. 20

1.2.2. Kredyt konsorcjalny str. 26

1.3. Definicja pożyczki pieniężnej str. 27

1.4. Kredyt (pożyczka) w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych str. 27

1.4.1. Skutki w podatku dochodowym od osób prawnych zawarcia umowy kredytu (pożyczki) str. 28

1.4.2. Transakcje Repo oraz Sell Buy Back (SBB) a pożyczka w znaczeniu ekonomicznym str. 29

1.4.3. Przychody z kredytu (pożyczki gotówkowej) str. 31

1.4.4. Skutki w podatku od towarów i usług str. 31

Rozdział 2
Rachunek bankowy str. 34

2.1. Definicja rachunku bankowego str. 34

2.1.1. Rodzaje rachunków bankowych str. 36

2.2. Rachunek oszczędnościowy w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej str. 37

2.3. Przychody z rachunku bankowego str. 38

2.3.1. Skutki w podatku dochodowym od osób prawnych str. 39

2.3.1.1. Opodatkowanie przychodów spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych str. 41

2.3.2. Skutki w podatku od towarów i usług str. 42

2.3.2.1. Sposób dokumentowania obrotu str. 44

2.4. Odsetki jako przychód posiadacza rachunku str. 45

2.4.1. Odsetki od kaucji bankowych str. 45

2.4.2. Mechanizm opodatkowania odsetek str. 48

2.4.2.1. Opodatkowanie odsetek podatkiem dochodowym od osób prawnych str. 48

2.4.2.2. Opodatkowanie odsetek podatkiem dochodowym od osób fizycznych str. 53

2.4.2.3. Certyfikat rezydencji str. 64

2.4.2.4. Podmioty o szczególnym statusie podatkowym str. 68

2.5. Skutki podatkowe działań promocyjnych związanych z rachunkiem bankowym str. 70

2.6. Obowiązek związany z wypłatą zagranicznej emerytury lub renty str. 75

2.7. Obowiązek informowania o założonych i zamkniętych rachunkach str. 79

2.8. Obowiązki prowadzącego rachunek jako ",dłużnika spadkodawcy", str. 81

Rozdział 3
Gwarancje i poręczenia str. 83

3.1. Definicja gwarancji i poręczenia na gruncie prawa bankowego str. 83

3.1.1. Poręczenie str. 83

3.1.2. Gwarancja str. 85

3.2. Skutki w podatku dochodowym od osób prawnych str. 87

3.2.1. Skutki podatkowe realizacji zabezpieczenia z gwarancji lub poręczenia str. 88

3.2.2. Konsekwencje udzielenia nieodpłatnych poręczeń przez podmioty powiązane str. 91

3.3. Skutki podatkowe umorzenia poręczenia udzielonego przez osoby fizyczne str. 96

3.4. Skutki w podatku od towarów i usług str. 98

Rozdział 4
Nieściągalność wierzytelności z tytułu kredytu (pożyczki) oraz gwarancji (poręczenia) spłaty kredytu (pożyczki) str. 101

4.1. Wstęp str. 101

4.2. Odpisy z tytułu utraty wartości, rezerwy celowe - zagadnienia ogólne str. 103

4.3. Rezerwy a koszty uzyskania przychodów str. 105

4.4. Przesłanki przedmiotowe str. 108

4.4.1 Rezerwy - definicja str. 108

4.4.2. Rezerwy tworzone na pokrycie wierzytelności nieściągalnych - definicja str. 111

4.4.3. Odpisy z tytułu utraty wartości - definicja str. 119

4.4.4. Odpisy aktualizujące wartość należności - definicja str. 122

4.4.5. Typizacja wierzytelności objętych rezerwą bądź odpisem aktualizującym, którego koszt może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów str. 124

4.4.5.1. Kredyt (pożyczka) str. 124

4.4.5.2. Dopuszczalne oraz niedopuszczalne salda debetowe str. 126

4.4.5.3. Rezerwy utworzone na tzw. skupione wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek) str. 134

4.4.5.4. Rezerwy na wierzytelności nabyte na skutek połączenia oraz nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa str. 140

4.4.5.5. Rezerwy na wierzytelności faktoringowe str. 140

4.4.5.6. Rezerwy na wyemitowane bony korporacyjne str. 142

4.4.5.7. Rezerwy na należności z tytułu gwarancji (poręczenia) spłaty kredytu (pożyczki) str. 147

4.5. Przesłanki podmiotowe kwalifikacji rezerw na wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek) bądź gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek) do kosztów uzyskania przychodów str. 149

4.5.1. Bank oraz jednostka organizacyjna uprawniona na podstawie przepisów regulujących zasady jej funkcjonowania do udzielania kredytów (pożyczek) str. 149

4.5.1.1. Bank str. 150

4.5.1.2. Oddział banku zagranicznego, instytucji kredytowej oraz oddział banku krajowego za granicą str. 151

4.5.1.3. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa str. 152

4.5.2. Koszty rezerw u następców prawnych str. 158

4.6. Przesłanki funkcjonalne kwalifikacji rezerw utworzonych na pokrycie wierzytelności z tytułu kredytów (pożyczek) bądź gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek) do kosztów uzyskania przychodu str. 162

4.6.1. Rezerwy na kredyty (pożyczki) udzielone w wyniku bądź na skutek popełnionego przestępstwa str. 162

4.6.2. Wymagalność str. 174

4.6.3. Rezerwy celowe na kredyty (pożyczki) zakwalifikowane do kategorii ryzyka wątpliwe oraz na wątpliwe należności z tytułu gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów i pożyczek str. 176

4.6.4. Wątpliwe należności z tytułu gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów (pożyczek) str. 182

4.6.5. Wierzytelności zakwalifikowane do kategorii ryzyka stracone bez spełnionych przesłanek uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności (art. 16 ust. 3f u.p.d.o.p.) str. 182

4.6.6. Rezerwy na wierzytelności wobec podmiotów realizujących program restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw str. 188

4.6.7. Pomniejszenie o zabezpieczenia str. 189

4.6.8. Pojęcie nieściągalności oraz jej uprawdopodobnienia str. 197

4.6.8.1. Śmierć dłużnika str. 200

4.6.8.2. Wykreślenie dłużnika z ewidencji działalności gospodarczej str. 201

4.6.8.3. Postawienie dłużnika w stan likwidacji str. 202

4.6.8.4. Ogłoszenie upadłości dłużnika obejmującej likwidację majątku str. 205

4.6.8.5. Wszczęcie postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego str. 208

4.6.8.6. Wszczęcie na wniosek dłużnika postępowania ugodowego w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków str. 211

4.6.9. Opóźnienie w spłacie kapitału kredytu (pożyczki) lub odsetek przekraczające sześć miesięcy str. 212

4.6.9.1. Opóźnienie w spłacie kapitału kredytu (pożyczki) lub odsetek przekraczające sześć miesięcy, gdy wierzytelność jest ponadto kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego str. 213

4.6.9.2. Opóźnienie w spłacie kapitału kredytu (pożyczki) lub odsetek przekraczające sześć miesięcy, gdy wierzytelność została ponadto skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego str. 214

4.6.9.3. Opóźnienie w spłacie kapitału kredytu (pożyczki) lub odsetek przekraczające sześć miesięcy, gdy miejsce pobytu dłużnika jest nieznane i jego majątek nie został ujawniony str. 217

4.7. Wierzytelności odpisane jako nieściągalne str. 218

4.7.1. Przesłanki udokumentowania nieściągalności wierzytelności str. 222

4.7.1.1. Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności postanowieniem o nieściągalności str. 224

4.7.1.2. Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności postanowieniem sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości str. 232

4.7.1.3. Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności postanowieniem sądu o umorzeniu postępowania upadłościowego str. 233

4.7.1.4. Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności postanowieniem sądu o ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku str. 235

4.7.1.5. Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności protokołem str. 238

4.7.2. Protokół o nieściągalności a wielość wierzytelności str. 245

4.7.3. Skutki późniejszego dochodzenia wierzytelności nieściągalnej na drodze sądowej str. 246

4.7.4. Protokół o nieściągalności - kalkulacja kosztów procesowych i egzekucyjnych str. 248

4.7.5. Protokół o nieściągalności - protokół ",zbiorczy", str. 251

4.7.6. Poręczyciele a uprawdopodobnienie bądź udokumentowanie nieściągalności wierzytelności str. 252

4.7.7. Wielość wierzytelności a przesłanki uprawdopodobnienia oraz udokumentowania nieściągalności str. 255

4.8. Moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu rezerw celowych str. 259

4.9. Moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wierzytelności odpisanych jako nieściągalne str. 267

4.10. Kredyty udzielone podmiotom zagranicznym str. 271

4.11. Warunek utworzenia rezerw zgodnie z przepisami o rachunkowości str. 272

4.12. Zastosowanie regulacji dotyczących rezerw celowych do banków prowadzących księgi rachunkowe zgodnie z MSR str. 274

4.13. Rezerwa na ryzyko ogólne oraz IBNR str. 281

4.13.1. Koszty IBNR str. 285

Rozdział 5
Sprzedaż wierzytelności str. 292

5.1. Sprzedaż wierzytelności - zagadnienie ogólne str. 292

5.2. Podatek dochodowy od osób prawnych str. 293

5.2.1. Koszty uzyskania przychodów związane ze sprzedażą wierzytelności str. 301

5.2.1.1. Moment rozpoznania kosztu w odniesieniu do sprzedaży wierzytelności zabezpieczonych hipoteką str. 303

5.2.2. Sprzedaż wierzytelności odpisanych uprzednio w koszty uzyskania przychodu str. 305

5.2.3. Cena zapłacona za wierzytelności jako koszt podatkowy po stronie ich nabywcy str. 307

5.3. Sekurytyzacja str. 308

5.3.1. Regulacja możliwości realizacji transakcji sekurytyzacyjnych przez banki str. 310

5.3.1.1. ",Zwykła sprzedaż do funduszu", (true-sale securitization) str. 311

5.3.1.2. Subpartycypacja str. 317

5.3.2. Subpartycypacja niebankowa str. 320

5.4. Sprzedaż wierzytelności - skutki w podatku VAT i PCC str. 321

5.4.1. Regulacja ustawy o podatku od towarów i usług str. 322

5.4.2. Przepisy polskie a regulacje UE str. 324

5.4.3. Transakcje faktoringowe str. 326

5.4.4. Faktoring odwrotny str. 334

5.4.5. Sprzedaż tzw. trudnych wierzytelności str. 337

5.4.5.1. Brak usługi - czynność opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych str. 339

5.4.5.2. Usługa opodatkowana podstawową stawką VAT str. 339

5.4.5.3. Usługa zwolniona z VAT str. 340

5.4.5.4. Zbywca jako świadczący usługę str. 341

5.4.5.5. Wyrok ETS - szansa na ",nowe otwarcie", str. 342

5.4.6. Transakcje dotyczące regularnie obsługiwanych wierzytelności str. 345

Rozdział 6
Wygaśnięcie zobowiązań z tytułu kredytu (pożyczki) oraz przedawnienie roszczeń wierzyciela str. 349

6.1. Spłata wierzytelności z tytułu kredytu (pożyczki) str. 349

6.2. Umorzenie wierzytelności str. 353

6.2.1. Skutki umorzenia w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych str. 354

6.2.2. Skutki podatkowe umorzenia na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych str. 357

6.3. Przedawnienie str. 363

Bibliografia str. 375

Skorowidz str. 379