ebook Stanisław Brzozowski w kręgu „Kultury” paryskiej Monika Anna Noga

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2023

Seria JERZY GIEDROYC I… to wspólne przedsięwzięcie Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura oraz Uniwersytetu Łódzkiego. Publikacje mają udostępniać i przybliżać historię oraz dorobek Instytutu Literackiego w Paryżu. Proponujemy Czytelnikom indywidualne i zbiorowe monografie naukowe, naukowe edycje archiwaliów i korespondencji z zasobów Archiwum Instytutu Literackiego oraz problemowe antologie tekstów z „Kultury” i „Zeszytów Historycznych”. A także reedycje wybranych książek opublikowanych w ramach Biblioteki „Kultury”.
***
Stanisław Brzozowski w kręgu „Kultury” paryskiej to pierwsza monograficzna prezentacja spuścizny Brzozowskiego w myśli i twórczości autorów z kręgu „Kultury”: Jerzego Giedroycia, Józefa Czapskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Czesława Miłosza. Autorka pokazuje, jak intensywna była to obecność przez ponad pół wieku istnienia pisma, ale też zastanawia się, w czym tkwiła specyficzna siła myśli Brzozowskiego w debacie o Polsce.
***
Monika Anna Noga rysuje konstelację intelektualną „brzozowszczyków” w polskiej kulturze umysłowej i dowodzi, że plejada autorów „Kultury” zajmuje w niej ważne miejsce. Publikacja stanowi więc istotny wkład w dzieje recepcji autora Legendy Młodej Polski usytuowanej na mapie polskiego życia literackiego i umysłowego.
prof. dr hab. Marek Zaleski
To monografia rzetelna, oparta na badaniach materiałowych i archiwalnych, dobrze napisana, a przede wszystkim podejmująca problem unikalny, dotąd w druku nieprezentowany.
dr hab. Jan Zieliński

Spis treści ebooka Stanisław Brzozowski w kręgu „Kultury” paryskiej

Podziękowania 7
Wykaz skrótów 9
1. Wprowadzenie 11
1.1. Zakres tematyczny 20
1.2. Próba teoretycznego ujęcia przedmiotu badań 24
1.3. Terminologia 30
2. Czapski a Brzozowski 33
2.1. Czapski przed odkryciem Legendy Młodej Polski (1919) 37
2.2. Czapski a Fiłosofow – rozwój relacji po 1919 r. 40
2.3. Brzozowski na Chocimskiej 35 i w „Domku w Kołomnie” (1934–1936) 45
2.4. Relacja Giedroycia i Fiłosofowa – rola Brzozowskiego 46
2.5. Nawiązanie do myśli Brzozowskiego w 1923 r. 50
2.6. Dyskusje wokół Brzozowskiego w „Za Swobodu!” w 1924 r. 65
2.7. Czapski o Brzozowskim na łamach „Wiadomości Literackich” 78
2.8. Brzozowski w „Domku w Kołomnie” i w „Polityce” 87
2.9. Podsumowanie 99
3. Giedroyc a Brzozowski 101
3.1. „Brzozowszczyk” czy „żeromszczyk”? 106
3.2. Niezmienna zasada Giedroycia 116
3.3. Brzozowski w ujęciu Giedroycia 118
3.4. Priorytet: polityka pisma 119
3.5. Podsumowanie 122
4. Herling-Grudziński a Brzozowski 125
4.1. Herling-Grudziński na łamach „Kultury” 128
4.2. Projekt: Filozofia romantyzmu polskiego 131
4.3. Norwid – „Piewca rozwalin historii” 132
4.4. Stanowisko Herlinga-Grudzińskiego wobec Frydego 136
4.4.1. Wpływ Frydego na koncepcję, stylistykę i terminologię Noty o Brzozowskim 136
4.4.2. Wpływ Frydego na merytoryczną stronę Noty o Brzozowskim 145
4.5. Recenzja Filozofii romantyzmu polskiego w „Orle Białym” 164
4.6. Herling-Grudziński i Czapski 166
4.7. Rozrachunek z Brzozowskim 169
5. Czesław Miłosz 173
5.1. Dyskusje wokół Brzozowskiego w latach 30. i 40. Analiza Bulionu z gwoździ 173
5.1.1. Krytyczne stanowisko Miłosza wobec „Wiadomości Literackich” 181
5.1.2. Miłosz a Trzebiński. Spór o Brzozowskiego 184
5.1.3. Miłosz o Brzozowskim w latach 1942–1946. Retrospekcja 193
5.2. Zwrot ku Brzozowskiemu dzięki Michałowi Borwiczowi 196
5.2.1. Rówieśnicy: Miłosz i Borwicz 196
5.2.2. Miłosz – pośrednik pomiędzy Giedroyciem a Borwiczem 198
5.2.3. Miłosz a artykuł(y) Borwicza o Brzozowskim i Malraux 199
5.3. Zwrot ku Brzozowskiemu w latach 50. Korespondencje: Giedroyc, Wat i Walicki 203
5.3.1. Miłosz między amerykańską emigracją a przygotowaniami do Człowieka wśród skorpionów 206
5.3.2. Zwrot „egzystencjalno-marksistowski” 212
5.3.3. Początek pracy nad Brzozowskim 213
5.3.4. Motywacje Miłosza przy pisaniu o Brzozowskim. Kontakt z „Kulturą” 216
5.4. Próba rekonstrukcji filozofii Brzozowskiego (podjęta przez Miłosza) 221
5.4.1. Brzozowski a egzystencjaliści: powinowactwa 227
5.4.2. Brzozowski a egzystencjaliści: różnice 243
5.4.3. „Katalog filozoficznych motywów” 258
5.4.4. Podsumowanie 271
6. Brzozowski Czapskiego 277
6.1. Opublikowany po latach tekst Czapskiego o Brzozowskim 281
6.2. Podsumowanie na łamach „Kultury” 294
6.3. Podsumowanie 317
7. Zakończenie 321

Bibliografia 331

Indeks 357