ebook Suwerenność i pieniądz w Europie 1870-2002 Maria Dunin-Wąsowicz

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2009

Monografia analizuje problematykę relacji suwerenność-pieniądz w państwie narodowym na przykładzie międzynarodowych porozumień monetarnych, których tło stanowiły kolejno: pieniądz kruszcowy (standard złota), upadek standardu złota, system Bretton Woods i wreszcie rozpad tego ostatniego. Wyjaśnia, dlaczego państwo będące uczestnikiem współczesnego europejskiego reżimu monetarnego nie traci możliwości egzekwowania podstawowych cech suwerenności, lecz pozostaje głównym, konstytutywnym podmiotem systemu międzynarodowego. Monografia zawiera unikatowe, nigdzie dotąd nie publikowane, tłumaczenia tekstów czterech fundamentalnych porozumień monetarnych zawartych przez państwa europejskie w XIX wieku.

Książka jest godna polecenia zarówno praktykom, jak i teoretykom oraz wszystkim osobom - w tym studentom stosunków międzynarodowych, międzynarodowych finansów i europeistyki - zainteresowanym analizą problemów i zachowań państw widzianych w kontekście relacji suwerenność-pieniądz. Celem publikacji jest przyczynienie się do pogłębienia wiedzy na temat funkcjonowania państwa będącego uczestnikiem pokojowego systemu stabilizacji walutowej.

Spis treści ebooka Suwerenność i pieniądz w Europie 1870-2002

Wykaz ważniejszych skrótów XI
Spis tabel XI
Spis schematów XII
Spis ramek XIII
Spis umów XIII
Wstęp XV

Rozdział I. Suwerenność i pieniądz w państwie narodowym – pojęcia i ewolucja 1

1. Z perspektywy mitu i historii 1

2. Pieniądz atrybutem suwerenności? 11
2.1 Pojęcie, logika, znaczenie i ograniczenia suwerenności 11
2.2 Państwo narodowe: między poczuciem suwerenności a wymianą 24
2.3 Pieniądz 28
2.4 Suwerenność monetarna 32

3. Pieniądz i XIX–wieczne państwo narodowe 42
3.1 Cuius regio, eius monetae 43
3.2 Cztery etapy powstawania pieniądza narodowego 46
3.3 Pieniądz jako podstawa współpracy suwerennych państw 58
3.4 Dyplomacja kontra zasady współpracy monetarnej 64
3.5 Efekty ładu monetarnego 70

4. Pieniądz dla XX-wiecznej Europy – uwarunkowania, koncepcje, projekty 73
4.1 Zasada samostanowienia i ład monetarny po I wojnie światowej 74
4.2 Próby europejskiej reintegracji walutowej 83
4.3 Plan Brianda i plan Hitlera – kolizja celów oraz skutków 90
4.4 Wojenne wizje europejskiego ładu walutowego 96
4.5 Integracja europejska jako koncepcja stabilizacji walutowej i politycznej po II wojnie światowej 108

Rozdział II. Państwo jako podmiot w unii walutowej 117

1. Unia monetarna – politycznie optymalny obszar walutowy 117

2. XIX–wieczne unie monetarne jako stabilizator w systemie równowagi sił 121
2.1 Państwo w unii o strukturze zdecentralizowanej 121
2.1.1 Łacińska Unia Monetarna 121
2.1.2 Skandynawska Unia Monetarna 135
2.2 Państwo w unii z jedną władzą walutową 146
2.2.1 Niemiecka Unia Monetarna 146
2.2.2 Austro–Węgierska Unia Monetarna 156

3. Unia walutowa czy unia polityczna w UE 173
3.1 Punkt wyjścia: od polityki interesu narodowego do koncepcji zespołowego działania 173
3.2 Dylematy współpracy walutowej w okresie powojennym 175
3.3 Fiasko idei integracji monetarnej? 183
3.4 Nasz pieniądz, nasz problem 188
3.5 Raport Delorsa – kompromis polityczny 198

4. Zasada suwerenności w europejskiej unii monetarnej 205
4.1 Imperatyw UGW 205
4.2 Efekt traktatu z Maastricht 211
4.3 UGW i instytucje państwa 216

Rozdział III. Suwerenność w polityce integracji walutowej wybranych państw UE 223

1. Bez sentymentów, czyli cywilizowanie europejskiej anarchii monetarnej 223

2. Polityka Francji a unia walutowa 229
2.1 Aspekty przywódczej roli Francji: koncepcja „silnego franka” 229
2.2 Euro: akceptacja dla „modernizacji” systemu polityczno-gospodarczego 247

3. Niemiecka „kultura stabilizacji” 257
3.1 Koncepcje waluty dla Europy – problem dominacji i zależności 257
3.2 Euro czy instytucjonalizacja „niemieckiego obszaru walutowego” 276

4. Opt-out Wielkiej Brytanii wobec euro 288
4.1 Tradycja suwerenności parlamentarnej: „nasz” pieniądz, „nasze” państwo 288
4.2 Funt szterling i waluta europejska 299

5. Małe państwo a UGW i euro 318
5.1 Duńska koncepcja uczestnictwa w unii politycznej 318
5.2 Szwecja – nacjonalizm w państwie z tradycją społecznej gospodarki rynkowej 324
5.3 Królestwo Niderlandów: euro jako strategia 329
5.4 Nowe kraje akcesyjne w procesie integracji walutowej 334

Rozdział IV. Suwerenność a rezultaty polityki integracji walutowej w UE 349

1. Postulat Hayeka, czyli państwo w centrum systemu 349

2. Konsekwencje odejścia od systemu pieniądza narodowego 351
2.1 UGW jako kompleks zmian 351
2.2 Antycypacja jako format 355

3. Euro – test międzynarodowego znaczenia 370
3.1 Terytorium jako z´ródło znaczenia euro 372
3.2 Euro i gospodarka globalna 376
3.3 Euro i wzmocnienie pozycji politycznej UE 381

4. Euro – test tożsamości narodowej 385
4.1 Pieniądz jako symbol tożsamości narodowej 385
4.2 Euro w debacie publicznej 386
4.3 Euro i tożsamość narodowa 399

5. Euro – test metody governance 402
5.1 Metoda governance 402
5.2 Związki zależności 405
5.3 Governance i dylemat dokonań 409

6. Spór o suwerenność: przed nowym starciem 419
6.1 Suwerenność vs neosuwerenność 419
6.2 Do ut des 422

Zakończenie – suwerenność – q.e.d. 423
Podziękowania 429
Bibliografia 431
Indeks 465