ebook Terapia zajęciowa. Kompendium

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2023

W książce przedstawiono obszary pracy i kompetencje terapeuty zajęciowego umożliwiające prowadzenie terapii zajęciowej w zakresie szeroko pojętej adaptacji zajęć i środowiska do potrzeb konkretnej osoby w taki sposób, aby dać jej możliwość uczestnictwa w zajęciach dla niej istotnych i ważnych, a tym samym przeciwdziałać dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu. Zawarto teoretyczne podstawy terapii zajęciowej oraz w przystępnej i syntetycznej formie omówiono możliwości i sposoby pracy z pacjentami w zależności od stwierdzonego schorzenia lub grupy wiekowej. Obecna edycja została poprawiona i wzbogacona o nowe treści, między innymi: analizę przykładowego modelu procesu terapii zajęciowej CPPF, nowe testy oceny sprawności kończyny górnej, systemy kwalifikacji w pediatrii i geriatrii, przykładowe formy praktycznych zajęć w arteterapii, choreoterapii i muzykoterapii.

Publikacja przedstawia treści zgodne ze standardami szkolenia i pracy terapeuty zajęciowego w Unii Europejskiej. Aktualne wydanie jest kompendium wiedzy dla studentów kierunków terapia zajęciowa oraz fizjoterapia. Będzie również przydatne dla psychologów, pedagogów i asystentów osoby niepełnosprawnej.

Spis treści ebooka Terapia zajęciowa. Kompendium

Część I. TEORETYCZNE PODSTAWY TERAPII ZAJĘCIOWEJ 1

1. Terapia zajęciowa – podstawowe pojęcia – Edyta Janus 3
1.1. Wprowadzenie 3
1.2. Rys historyczny 3
1.3. Definiowanie terapii zajęciowej 5
1.4. Definicja zajęcia 6
1.5. Zajęcie, zdrowie, dobrostan 8
1.6. Podejście Person Centered Practice 9
1.7. Podsumowanie 11
Pytania sprawdzające 11

2. Modele praktyki w terapii zajęciowej – Marta Frankiewicz 13
2.1. Wprowadzenie 13
2.2. Przykładowe modele praktyki 14
2.2.1. Person – Environment – Occupation Model (PEO) 14
Poszczególne składowe modelu PEO 15
2.2.2. Canadian Model of Occupational Performance – Engagement (CMOP-E) 16
Poszczególne składowe modelu CMOP-E 17
2.2.3. Model of Human Occupation (MOHO) 19
Poszczególne składowe modelu MOHO 19
2.2.4. Model Kawa 21
Poszczególne składowe modelu Kawa 22
2.3. Podsumowanie 24
Pytania sprawdzające 24

3. Analiza aktywności – Urszula Chrabota 25
3.1. Wprowadzenie 25
3.2. Znaczenie i cele analizy aktywności 25
3.3. Proces analizy aktywności 27
3.3.1. Wybór zajęcia do analizy 28
3.3.2. Podział czynności na etapy 28
3.3.3. Określenie materiałów, narzędzi, sprzętu i warunków środowiska niezbędnych do wykonania czynności 29
3.3.4. Funkcje organizmu 30
3.3.5. Struktury organizmu 31
3.3.6. Umiejętności 31
3.3.7. Analiza zebranych informacji 32
3.4. Podsumowanie 33
Pytania sprawdzające 33

4. Proces terapii zajęciowej na przykładzie Canadian Practice Process Framework (CPPF) – Anna Misiorek 35
4.1. Wprowadzenie 35
4.2. Poszczególne elementy procesu CPPF 36
4.3. Etapy (kroki) procesu CPPF 38
4.3.1. Rozpoczęcie współpracy z osobą (pacjentem) (enter/initiate) 38
4.3.2. Określenie obszaru działania (set the stage) 40
4.3.3. Ocena/ewaluacja (assess/evaluate) 41
4.3.4. Ustalenie celów szczegółowych i planowanie terapii (agree on objectives and plan) 41
4.3.5. Implementacja planu (implement the plan) 43
4.3.6. Monitoring i modyfikacja (monitor and modify) 43
4.3.7. Ewaluacja wyników (evaluate outcome) 43
4.3.8. Zakończenie współpracy (conclude/exit) 44
4.4. Podsumowanie 44
Pytania sprawdzające 45
4.5. Analiza przypadku 45

5. Etyka zawodu terapeuty zajęciowego – Agnieszka Smrokowska-Reichmann 51
5.1. Wprowadzenie 51
5.2. Niezbędność refleksji etycznej w zawodzie terapeuty zajęciowego 52
5.3. Definicja i odgraniczenie etyki 53
5.4. Odmiany etyki 54
5.5. Etyka ogólna a etyki stosowane 55
5.6. Etyka zawodu i kodeks etyki zawodowej 56
5.7. Dylematy etyczne w zawodzie terapeuty zajęciowego 57
5.8. Odpowiedzialność moralna terapeuty zajęciowego w oparciu o kodeks etyki zawodowej sformułowany przez COTEC 57
5.8.1. Cechy i obowiązki terapeuty zajęciowego 59
5.8.2. Uniwersalne zasady etyczne 59
5.8.3. Model rozwiązywania problemów 60
5.8.4. Reprezentatywne przykłady przypadków 60
5.9. Podsumowanie 61
Pytania sprawdzające 62

Część II. TERAPIA ZAJĘCIOWA W PRACY Z PACJENTEM 63

6. Terapia zajęciowa w dysfunkcjach narządu ruchu – Paulina Aleksander-Szymanowicz 65
6.1. Wprowadzenie 65
6.2. Metody i narzędzia oceny w dysfunkcjach narządu ruchu 66
6.2.1. Podstawowe narzędzia oceny pacjenta z dysfunkcją narządu ruchu 66
6.2.2. Wybrane narzędzia oceny czynności dnia codziennego (ADL) pacjenta z dysfunkcją narządu ruchu 67
6.2.3. Wybrane narzędzia oceny kończyny górnej 67
6.3. Wybrane obszary interwencji 71
6.3.1. Lokomocja 72
6.3.2. Higiena osobista 72
6.3.3. Przygotowywanie posiłków 73
6.4. Opis przypadku 73
6.4.1. Pacjent z dysfunkcją narządu ruchu pochodzenia neurologicznego 73
6.4.2. Pacjent z dysfunkcją narządu ruchu pochodzenia reumatologicznego 75
6.5. Podsumowanie 76
Pytania sprawdzające 77

7. Terapia zajęciowa w pediatrii – Aleksandra Kulis 79
7.1. Wprowadzenie 79
7.2. Metody i narzędzia oceny w pediatrii 80
7.3. Wybrane obszary interwencji 83
7.4. Opis przypadku 86
7.5. Podsumowanie 88
Pytania sprawdzające 88

8. Terapia zajęciowa w geriatrii – Aneta Bac 91
8.1. Wprowadzenie 91
8.2. Metody i narzędzia oceny w geriatrii 92
8.3. Wybrane obszary interwencji 94
8.3.1. Pacjenci geriatryczni bez choroby otępiennej 94
Zapobieganie upadkom 95
Higiena osobista 95
Przygotowanie posiłków 96
Robienie zakupów 96
Trening pamięci 97
Transfery 97
Przeciwdziałanie wykluczeniom i samowykluczeniom społecznym 98
8.3.2. Pacjenci geriatryczni z chorobą otępienną 98
Stadium I choroby otępiennej 98
Stadium II choroby otępiennej 99
Stadium III choroby otępiennej. 100
8.4. Opis przypadku 100
8.5. Podsumowanie 102
Pytania sprawdzające 102

9. Terapia zajęciowa w psychiatrii – Dorota Kurbiel 105
9.1. Wprowadzenie 105
9.2. Metody i narzędzia oceny w terapii zajęciowej w psychiatrii 106
9.3. Wybrane obszary interwencji 108
9.4. Opis przypadku 109
9.5. Podsumowanie 111
Pytania sprawdzające 112

10. Terapia zajęciowa osób z niepełnosprawnością intelektualną – Paweł Żychowicz 113
10.1. Wprowadzenie 113
10.2. Metody i narzędzia oceny u osób z niepełnosprawnością intelektualną 115
10.3. Wybrane obszary interwencji 117
10.3.1. Czynności dnia codziennego 117
10.3.2. Edukacja zawodowa i zatrudnienie 118
10.3.3. Integracja, uczestnictwo w życiu społecznym i wsparcie społeczne 119
10.4. Opis przypadku 124
10.5. Podsumowanie 126
Pytania sprawdzające 126

Część III. ARTYSTYCZNE FORMY W TERAPII ZAJĘCIOWEJ 129

11. Arteterapia – Marek Pokutycki 131
11.1. Pojęcia i definicje arteterapii 131
11.2. Rys historyczny arteterapii 134
11.3. Oddziaływanie arteterapii na kondycję psychofizyczną człowieka 136
11.3.1. Kontekst społeczny 136
11.3.2. Kontekst psychologiczny 138
11.3.3. Kontekst fizyczny 139
11.4. Podsumowanie 140
Pytania sprawdzające 141
11.5. Przykładowa forma zajęć: „grafika – drukowanie liści” 141

12. Choreoterapia – Katarzyna Filar-Mierzwa 147
12.1. Pojęcia i definicje choreoterapii 147
12.2. Rys historyczny choreoterapii 148
12.3. Oddziaływanie terapii tańcem na organizm człowieka 149
12.3.1. Kontekst fizyczny 149
12.3.2. Kontekst społeczny i psychologiczny 150
12.4. Zastosowanie choreoterapii 151
12.5. Muzyka w choreoterapii 152
12.6. Choreoterapia a potrzeby pacjenta 152
12.7. Podsumowanie 154
Pytania sprawdzające 154
12.8. Choreoterapia – ilustracja praktyczna 154

13. Muzykoterapia – Anna Bukowska 159
13.1. Pojęcia i definicje muzykoterapii 159
13.2. Rys historyczny muzykoterapii 160
13.3. Oddziaływanie muzyki na organizm człowieka 161
13.3.1. Kontekst fizyczny 161
13.3.2. Kontekst psychologiczny 162
13.3.3. Kontekst społeczny 162
13.4. Zastosowanie muzykoterapii 162
13.4.1. Podstawy teoretyczne stosowania muzykoterapii 162
13.4.2. Sposoby oddziaływania w muzykoterapii 163
13.4.3. Wybrane metody i modele muzykoterapeutyczne 164
13.5. Muzyka w muzykoterapii 166
13.6. Muzykoterapia a potrzeby pacjenta 167
13.7. Podsumowanie 168
Pytania sprawdzające 164
13.8. Muzykoterapia – ilustracja praktyczna 164

Słowniczek pojęć 173

Skorowidz 179