Za darmo

ebook Unia Europejska w gospodarce światowej Zofia Wysokińska, Janina Witkowska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2021

W książce zaprezentowano wyniki badań dotyczące pozycji Unii Europejskiej we współczesnej gospodarce światowej w kontekście dynamicznych zmian zachodzących w procesach globalizacji i międzynarodowej integracji gospodarczej. Idea zrównoważonego rozwoju, wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej, procesy cyfryzacji wyznaczają ramy, w których Unia Europejska podejmuje działania w sferze regulacyjnej i realnej. Zmiana pozycji Unii Europejskiej w gospodarce światowej jest analizowana w odniesieniu do międzynarodowych przepływów dóbr i usług oraz czynników produkcji – kapitału i pracy.
Przedłożona Czytelnikom publikacja jest adresowana przede wszystkim do pracowników naukowych, studentów kierunków ekonomicznych i prawniczych uniwersytetów oraz wyższych szkół ekonomicznych, a także słuchaczy szkół menedżerskich. Mogą jednak po nią sięgnąć wszyscy zainteresowani Unią Europejską oraz gospodarką światową.

Spis treści ebooka Unia Europejska w gospodarce światowej

Wstęp 9

Rozdział I. Globalizacja a procesy integracyjne w gospodarce światowej 17
Wprowadzenie 17
1. Procesy globalizacji – uwarunkowania, konsekwencje ekonomiczno-społeczne 18
2. Podmiotowy model gospodarki światowej 22
3. Procesy integracyjne w gospodarce światowej – uwarunkowania, etapy, dynamika procesów integracyjnych w różnych regionach gospodarki światowej 31
3.1. Teoretyczne aspekty międzynarodowej integracji gospodarczej 31
3.2. Stan procesów integracyjnych we współczesnej gospodarce światowej 34
Podsumowanie 44

Rozdział II. Transnarodowe regulacje w gospodarce światowej i europejskiej 47
Wprowadzenie 47
1. Zrównoważony rozwój, ochrona środowiska i gospodarka cyrkularna 47
1.1. Regulacje i działania transnarodowych organizacji globalnych na rzecz ochrony środowiska 47
1.2. Zależności między handlem, ochroną środowiska, zmianami klimatu a zrównoważonym rozwojem – UNCTAD 56
1.3. Cele i zasady nowej polityki środowiskowej Unii Europejskiej 58
1.4. Konkluzje z wyników dotychczasowej polityki i przyszłe kierunki aktywności – dotychczasowy model stałego wzrostu gospodarczego w Europie a gospodarka cyrkularna 69
1.5. Wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej w Unii Europejskiej 72
1.6. Nowa Strategia Unii Europejskiej: Europejski Zielony Ład 74
1.7. Kluczowe Konferencje dla przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatycznych 79
Podsumowanie 81
2. Inkluzywna polityka społeczna i polityka wobec migracji 83
2.1. Społeczne cele Agendy 2030 dla Zrównoważonego Rozwoju ONZ i ich wdrażanie na poziomie Unii Europejskiej 84
2.2. Porozumienie ONZ w sprawie migracji 87
2.3. Inicjatywa Sekretarza Generalnego ONZ „Global Compact” 90
2.4. Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw 91
2.5. Idea godnej pracy w gospodarce światowej 94
2.6. Rekomendacje dla korporacji transnarodowych na szczeblu międzyrządowym 96
Podsumowanie 98

Rozdział III. Innowacyjność i technologie – aspekty globalne i europejskie 99
1. Światowa i europejska polityka technologiczna w odniesieniu do technologii i usług cyfrowych 99
1.1. Wprowadzenie – wpływ technologii cyfrowych na rozwój 99
1.2. Zróżnicowane tempo rozwoju gospodarki cyfrowej w regionach świata 101
1.3. Wpływ gospodarki cyfrowej na handel, zatrudnienie i kształtowanie nowych umiejętności 102
1.4. Wyzwania polityczne związane z szybkimi zmianami technologicznymi w kierunku gospodarki cyfrowej 104
1.5. Potrzeba międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju gospodarki cyfrowej 106
1.6. Rosnąca rola handlu elektronicznego – E-COMMERCE 107
1.7. Możliwości i wyzwania związane z e-commerce i gospodarką cyfrową 108
1.8. Rosnąca siła GAFAA w gospodarce światowej 111
1.9. Idea i koncepcja Jednolitego Rynku Cyfrowego Unii Europejskiej 112
1.10. Koncepcja Digitalizacji Europejskiego Przemysłu 117
Podsumowanie – możliwości zastosowania wiodących technologii cyfrowych 121
2. Polityka Unii Europejskiej na rzecz wspierania innowacji i badań naukowych 123
2.1. Wprowadzenie 123
2.2. Cele, zadania i instrumenty polityki wspierania innowacji w Unii Europejskiej 123
2.3. Polityka wspierania innowacji w kontekście zachodzących zmian demograficznych w gospodarce światowej 127
2.4. Unijna wizja Cyfrowej Europy 128
Podsumowanie i wnioski na przyszłość 132
3. Pozycja Unii Europejskiej w produkcji i światowym handlu technologiami 133
3.1. Wprowadzenie 133
3.2. Pozycja towarów zaawansowanych technologicznie – poziom globalny i europejski 135
3.3. Produkcja i handel produktami zaawansowanymi technologicznie w Unii Europejskiej 138
3.4. Unijny import produktów zaawansowanych technologicznie 139
3.5. Unijny eksport produktów zaawansowanych technologicznie 142
3.6. Bilans handlowy UE-27 w handlu produktami zaawansowanymi technologicznie 143
Podsumowanie 144

Rozdział IV. Pozycja UE w globalnej wymianie handlowej produktami i usługami – wspólna polityka handlowa UE, umowy handlowe 145
1. Pozycja Unii Europejskiej w globalnej wymianie handlowej. Tendencje w unijnym zewnętrznym i wewnętrznym handlu produktami i usługami 145
1.1. Wprowadzenie 145
1.2. Pozycja UE w globalnym handlu towarami i usługami 146
1.3. Tendencje w unijnym handlu produktami 149
1.4. Tendencje w unijnym handlu usługami 157
Podsumowanie 163
2. Polityka Unii Europejskiej na rzecz wzmocnienia pozycji w handlu międzynarodowym – Wspólna Polityka Handlowa, umowy handlowe 164
2.1. Wprowadzenie 164
2.2. Uwarunkowania globalne Wspólnej Polityki Handlowej Unii Europejskiej – w świetle nowych regulacji i porozumień zawartych w ramach WTO po roku 2010 165
2.3. Cele, zasady i instrumenty Wspólnej Polityki Handlowej Unii Europejskiej 168
2.4. Bariery w handlu zewnętrznym i wewnętrznym Unii Europejskiej 173
2.4.1. Bariery na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej 175
2.4.2. Bariery na rynkach krajów trzecich i ich stopniowa eliminacja 177
2.5. Umowy handlowe i gospodarcze Unii Europejskiej z krajami trzecimi 179
2.6. Umowy preferencyjne UE z krajami trzecimi przyjęte (zakończone negocjacje) lub ratyfikowane (stan na poł. roku 2020) 184
Podsumowanie 189

Rozdział V. Pozycja Unii Europejskiej w globalnych przepływach czynników produkcji 193
Wprowadzenie 193
1. Przepływy czynnika pracy / osób w skali globalnej 194
2. Charakterystyka przepływów osób / czynnika pracy w stosunkach między Unią Europejską a krajami trzecimi 197
3. Polityka imigracyjna Unii Europejskiej 199
4. Przepływy kapitału w gospodarce światowej 203
4.1. Inwestycje portfelowe 204
4.2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne 207
5. Charakterystyka pozycji Unii Europejskiej w globalnych przepływach kapitałowych 217
5.1. Pozycja Unii Europejskiej w globalnych przepływach inwestycji portfelowych 218
5.2. Pozycja Unii Europejskiej w globalnych przepływach bezpośrednich inwestycji zagranicznych 219
6. Regulacje w odniesieniu do inwestycji zagranicznych na poziomie globalnym 224
6.1. Porozumienie o handlowych aspektach polityki inwestycyjnej w ramach WTO 224
6.2. Regulacje na szczeblu globalnym w odniesieniu do rozstrzygania sporów między inwestorami zagranicznymi a państwami 230
7. Swoboda przepływu kapitału w Unii Europejskiej jako czynnik determinujący wewnątrzunijne przepływy kapitałowe 235
8. Działania na rzecz wzmocnienia pozycji Unii Europejskiej w globalnych przepływach kapitałowych 237
8.1. Wspólna polityka inwestycyjna 237
8.2. Umowy o inwestycjach między UE a krajami trzecimi 240
8.3. Rozstrzyganie sporów między inwestorami a krajami przyjmującymi inwestorów (ISDS) 244
8.4. Regulacje dotyczące wspólnych ram do spraw monitoringu bezpośrednich inwestycji zagranicznych napływających do UE 246
Podsumowanie 249

Rozdział VI. Polska w gospodarce światowej i europejskiej – główne wyzwania i perspektywy 253
Wprowadzenie 253
1. Oczekiwane efekty w Polsce wobec członkostwa w Unii Europejskiej 253
2. Główne efekty ekonomiczne osiągnięte przez Polskę w procesie liberalizacji handlu z Unią Europejską oraz liberalizacji w ramach Światowej Organizacji Handlu po 20 latach integracji (2000–2020) 257
3. Wyniki ekspansji eksportowej Polski jako jednego z podstawowych zadań Programu Rządowego – Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) przyjętej w Polsce
do roku 2020 (z perspektywą do roku 2030) 259
4. Pozycja Polski w międzynarodowym handlu usługami 265
5. Migracje i przepływy czynnika pracy między Polską a krajami członkowskimi Unii Europejskiej i krajami trzecimi 270
5.1. Ewolucja uwarunkowań prawnych 270
5.2. Przepływy osób / czynnika pracy w stosunkach z krajami członkowskimi Unii Europejskiej 271
6. Przepływy kapitałowe między Polską a krajami członkowskimi UE 275
6.1. Ewolucja uwarunkowań prawnych 275
6.2. Inwestycje portfelowe i bezpośrednie inwestycje zagraniczne w gospodarce polskiej 276
Podsumowanie 283

Zakończenie 285
Aneks 295
Bibliografia 301
Spis rysunków 325
Spis tabel 329