ebook Ustawa o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Polsce. Komentarz Andrzej Czohara, Tadeusz J. Zieliński

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2012

Publikacja stanowi pierwszy na rynku wydawniczym komentarz do ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej,wyjaśniający postanowienia ustawy w kontekście powszechnie obowiązujących przepisów prawa i uwzględniający orzecznictwo sądowe oraz literaturę przedmiotu.

Akt ten wyróżnia się swą specyfiką na tle uchwalonych po zmianie ustroju państwa w 1989 r. ustaw indywidualnych normujących sytuację prawną poszczególnych kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce. Jednocześnie budzi on szerokie zainteresowanie, zwłaszcza ze względu na regulowanie przezeń spraw majątkowych żydowskich wyznaniowych osób prawnych oraz wolności wykonywania judaistycznych praktyk religijnych. Uregulowanie kwestii majątkowych określone w ustawie z 1997 r. wzbudza wielkie zainteresowanie osób będących w posiadaniu mienia pożydowskiego, jak i obecnych oraz potencjalnych wnioskodawców postępowań restytucyjnych.

Adresaci:

Komentarz jest skierowany w szczególności do przedstawicieli zawodów prawniczych, pracowników samorządu terytorialnego i administracji rządowej, wykładowców i studentów prawa, administracji, nauk humanistycznych i innych dyscyplin nauki, a także przedstawicieli podmiotów będących w posiadaniu dawnego mienia żydowskiego oraz zabiegających o zwrot nieruchomości żydowskich.

Spis treści ebooka Ustawa o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Polsce. Komentarz

Wykaz skrótów
str. 11

Słowo wstępne
str. 15

Od autorów
str. 21

Geneza ustawy o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej
str. 25

Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej
str. 33

Rozdział 1. Przepisy ogólne
str. 33

Art. 1. [Przedmiot regulacji, relacja między ustawą wyznaniową a innymi przepisami prawa, struktura ustawy i kwalifikowany tryb jej zmiany]
str. 33

Art. 2. [Członkostwo w gminach żydowskich, przynależność gmin do Związku Gmin]
str. 44

Art. 3. [Autonomia gmin żydowskich w sprawach własnych]
str. 48

Art. 4. [Niezależność organizacyjna gmin żydowskich i Związku Gmin od podmiotów zagranicznych]
str. 58

Rozdział 2. Osoby prawne i ich organy
str. 60

Art. 5. [Osobowość prawna rodzajowo i imiennie wskazanych jednostek organizacyjnych, ich organy i reprezentacja prawna]
str. 60

Art. 6. [Nabywanie osobowości prawnej przez inne jednostki organizacyjne]
str. 65

Art. 7. [Tryb tworzenia, przekształcania i znoszenia gmin żydowskich oraz nabywania przez nie osobowości prawnej]
str. 67

Art. 8. [Odpowiedzialność za zobowiązania wyznaniowych osób prawnych]
str. 69

Rozdział 3. Działalność gmin żydowskich
str. 71

Art. 9. [Swoboda kultu publicznego]
str. 71

1. Istota kultu publicznego
str. 71

2. Kult publiczny jako sprawa własna gmin żydowskich
str. 74

3. Wolność wykonywania czynności religijnych specyficznych dla judaizmu
str. 76

4. Ochrona prawnokarna kultu publicznego
str. 80

Art. 9a. [Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego]
str. 82

1. Fakultatywność wyznaniowej formy zawarcia małżeństwa cywilnego
str. 82

2. Przesłanki powstania skutków cywilnych małżeństwa wyznaniowego
str. 84

3. Duchowny jako świadek kwalifi kowany formy wyznaniowej małżeństwa cywilnego
str. 87

4. Elementy formy wyznaniowej pozostające w gestii gmin żydowskich
str. 89

5. Ustanie małżeństwa cywilnego zawartego w formie wyznaniowej
str. 91

6. Małżeństwa wyznaniowe niewywołujące skutków cywilnych
str. 91

Art. 10. [Swoboda organizowania wyznaniowych ceremonii pogrzebowych i żałobnych na cmentarzach komunalnych]
str. 92

Art. 11. [Prawo do zwolnień z pracy i nauki w cotygodniowe i okazjonalne święta żydowskie]
str. 95

Art. 12. [Katecheza i nauczanie religii w szkołach publicznych]
str. 101

1. Wyłączenie katechezy i nauczania religii spod reżimu ustawy wyznaniowej
str. 101

2. Konstytucyjne i ustawowe podstawy nauki religii w szkole publicznej i przedszkolu publicznym
str. 103

3. Dobrowolny charakter nauki religii w szkole publicznej
str. 105

4. Podjęcie nauki religii i rezygnacja z niej
str. 107

5. Szczegółowe zasady organizacji nauki religii
str. 110

6. Nauczyciele religii
str. 112

7. Ocena z nauki religii
str. 113

8. Inne niż nauka religii formy ekspresji religijnej w publicznym systemie oświaty
str. 114

9. Obowiązki władz szkolnych w zakresie podtrzymywania tożsamości religijnej uczniów
str. 118

Art. 13. [Prawo zakładania i prowadzenia przez gminy żydowskie szkół i innych instytucji oświatowych oraz zakładów socjalnych]
str. 119

Art. 14. [Prawo żołnierzy do zwolnień w celu odbycia praktyk religijnych]
str. 125

Art. 15. [Sprawa służby wojskowej duchownych i kandydatów na duchownych]
str. 129

Art. 16. [Posługi religijne dla osób przebywających w zakładach o obostrzonym rygorze pobytu]
str. 134

Art. 17. [Organizacje wyznaniowe żydowskie]
str. 138

Art. 18. [Działalność charytatywna osób prawnych działających na podstawie ustawy]
str. 143

Art. 19. [Zwolnienie wybranych jednostek organizacyjnych z opłat za użytkowanie wieczyste]
str. 145

Art. 20. [Prawo do emitowania nabożeństw i programów w publicznych środkach masowego przekazu]
str. 146

Art. 21. [Współdziałanie organów władzy publicznej i wyznaniowych osób prawnych w zakresie ochrony i promocji dóbr kultury]
str. 149

Rozdział 4. Sprawy majątkowe
str. 152

Art. 22. [Prawa majątkowe gmin żydowskich, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego]
str. 152

1. Uprawnienia gmin wyznaniowych żydowskich i Związku Gmin w sprawach majątkowych
str. 152

2. Światowa Żydowska Organizacja Restytucji i jej aspiracje do udziału w restytucji mienia żydowskiego w Polsce
str. 154

3. Podstawy prawne i działalność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego
str. 158

Art. 23. [Zakaz wywłaszczenia i inne formy ustawowej ochrony cmentarzy żydowskich]
str. 163

Art. 24. [Sukcesja majątku zniesionej gminy żydowskiej i osoby prawnej z art. 6]
str. 165

Art. 25. [Zwolnienia gmin żydowskich i Związku Gmin z niektórych danin publicznych]
str. 166

Art. 26. [Zwolnienie Związku Gmin i gmin żydowskich z niektórych należności celnych]
str. 169

Art. 27. [Wolność zbierania ofiar na działalność własną gmin żydowskich i Związku Gmin]
str. 171

Rozdział 5. Przepisy przejściowe i końcowe
str. 174

Art. 28. [Tożsamość związku wyznaniowego z ustawy wyznaniowej i zarejestrowanego Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich]
str. 174

Art. 29. [Podstawy prawne i procedura uwłaszczenia]
str. 176

Art. 30. [Przesłanki materialnoprawne postępowania regulacyjnego]
str. 180

1. Pojęcie i cel postępowania regulacyjnego
str. 181

2. Przesłanki materialnoprawne postępowania regulacyjnego wobec nieruchomości na terenie Polski z wyjątkiem Ziem Zachodnich i Północnych
str. 189

2.1. Kategorie nieruchomości objęte postępowaniem regulacyjnym
str. 189

2.2. Data własności nieruchomości
str. 194

2.3. Przedwojenne podmioty własności nieruchomości objęte postępowaniem
str. 195

2.4. Przejęcie nieruchomości przez państwo
str. 206

3. Przesłanki materialnoprawne postępowania regulacyjnego wobec nieruchomości na Ziemiach Zachodnich i Północnych
str. 208

4. Zasoby nieruchomości służące zaspokajaniu roszczeń w postępowaniu regulacyjnym
str. 214

5. Ochrona praw nabytych osób trzecich
str. 217

Art. 31. [Sposoby zaspokajania roszczeń w postępowaniu regulacyjnym]
str. 220

1. Przeniesienie własności nieruchomości w naturze
str. 220

2. Przyznanie nieruchomości zamiennej lub odszkodowania
str. 223

3. Sposób regulacji wobec nieruchomości na Ziemiach Zachodnich i Północnych oraz cmentarzy
str. 225

Art. 32. [Przesłanki formalnoprawne postępowania regulacyjnego, organizacja i zasady działania Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich]
str. 226

1. Organizacja Komisji Regulacyjnej w świetle ustawy i zarządzenia w sprawie szczegółowego trybu jej działania
str. 227

2. Wymogi formalne wniosku o wszczęcie postępowania regulacyjnego i kwestia dopuszczalności wniosku
str. 232

3. Środki dowodowe w postępowaniu regulacyjnym
str. 236

Art. 33. [Specyfika ugód i orzeczeń w postępowaniu regulacyjnym]
str. 242

1. Ugody i ich znaczenie w postępowaniu regulacyjnym
str. 243

2. Orzeczenia Komisji jako przejaw działania władzy publicznej
str. 246

3. Brak instancyjności postępowania
str. 250

4. Krytyka art. 33 ust. 6 jako niezgodnego z Konstytucją i problem trybu nowelizacji ustawy w sprawach majątkowych
str. 252

Art. 34. [Nieuzgodnienie orzeczenia]
str. 265

1. Procedura i skutki nieuzgodnienia orzeczenia
str. 265

2. Przyczyny nieuzgodnienia orzeczenia
str. 266

Art. 35. [Koszty postępowania regulacyjnego]
str. 267

Art. 36. [Uchylenie przepisów obowiązujących]
str. 268

Art. 37. [Termin wejścia ustawy w życie]
str. 272

Bibliografia
str. 275

Aneks
str. 287

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 października 1927 r. o uporządkowaniu stanu prawnego w organizacji gmin wyznaniowych żydowskich na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z wyjątkiem województwa śląskiego
str. 287

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 1999 r. w sprawie określenia państwowych jednostek organizacyjnych oraz jednostek samorządu terytorialnego, z których mienia mogą być wyłączone nieruchomości zamienne, oraz określenia państwowej jednostki organizacyjnej, na którą może być nałożony obowiązek zapłaty odszkodowania na rzecz gmin wyznaniowych żydowskich lub Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich
str. 301

Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 października 1997 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich
str. 303

Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej
str. 311