ebook Ustrojowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego w II Rzeczypospolitej. Studium politologiczno-prawne Marek K. Jeleniewski

Zgodnie z tytułem pracy przedstawiono w niej ustrojowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego na terenach II Rzeczypospolitej od odzyskania niepodległości do 1939 r., mając na uwadze przesłanki natury politycznej i prawnej. Analiza tytułowego problemu służyć ma potwierdzeniu lub zaprzeczeniu tezy, że samorząd terytorialny zajmował znaczące miejsce w ustroju II Rzeczypospolitej, wszystkie ugrupowania polityczne i społeczne traktowały prace nad jego kształtem jako istotny wkład w funkcjonowanie państwa i przyczyniały się do realizacji szeregu konstytucyjnych wolności i praw obywatelskich.

„Jeszcze Polska nie odzyskała formalnie niepodległości w 1918 r., a już przystąpiono do budowy struktur odrodzonego państwa. Obok innych, bardzo dużą wagę przywiązywano do unifikacji zastanego i stworzenia rodzimego systemu prawnego, w tym regulacji umożliwiających funkcjonowanie samorządu terytorialnego, któremu od zarania przypisywano istotne znaczenie. Niestety, mimo intensywnych prac, mimo powołania komisji kodyfikacyjnej i innych gremiów prawotwórczych, bardzo długo czerpano z przepisów zaborców, zmieniając jedynie niektóre z ich zapisów, zupełnie nieprzystających do nowej rzeczywistości. Prace nad rodzimą regulacją tej sfery życia społeczno-politycznego zwieńczono w 1932 r., uchwalając ustawę o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego, która weszła w życie w 1933 r. Należy jednak podkreślić, że owo zwieńczenie nie było całkowite, bowiem zmiana ustroju samorządu terytorialnego była (co odzwierciedlono w tytule aktu) „częściowa”. Poza jej oddziaływaniem pozostał np. szczebel wojewódzki. Zarówno w przepisach odziedziczonych po zaborcach, jak i stworzonych w niepodległej Polsce zmaterializowano przekonanie, iż istota samorządu sprowadza się do wypełniania części zadań administracji publicznej. W przypadku samorządu terytorialnego rzecz dotyczyła mieszkańców miejscowości (wsi i miast), powiatów i województw. Dysputy natury politycznej i prawnej sprowadzały się w zasadzie do poszukiwań odpowiedzi na pytania: Jak duża jest to część? Gdzie przebiega granica pomiędzy kompetencjami państwa i samorządu? Na ile samorząd może pozostać samorządny? Zgodnie z tytułem pracy przedstawiono w niej ustrojowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego na terenach II Rzeczypospolitej od odzyskania niepodległości do 1939 r., mając na uwadze przesłanki natury politycznej i prawnej. Analiza tytułowego problemu służyć ma potwierdzeniu lub zaprzeczeniu tezy, że samorząd terytorialny zajmował znaczące miejsce w ustroju II Rzeczypospolitej, wszystkie ugrupowania polityczne i społeczne traktowały prace nad jego kształtem jako istotny wkład w funkcjonowanie państwa i przyczyniały się do realizacji szeregu konstytucyjnych wolności i praw obywatelskich. (…)

Zgodnie z tytułem pracy przedstawiono w niej ustrojowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego na terenach II Rzeczypospolitej od odzyskania niepodległości do 1939 r., mając na uwadze przesłanki natury politycznej i prawnej. Analiza tytułowego problemu służyć ma potwierdzeniu lub zaprzeczeniu tezy, że samorząd terytorialny zajmował znaczące miejsce w ustroju II Rzeczypospolitej, wszystkie ugrupowania polityczne i społeczne traktowały prace nad jego kształtem jako istotny wkład w funkcjonowanie państwa i przyczyniały się do realizacji szeregu konstytucyjnych wolności i praw obywatelskich.

W wieńczącym pracę zakończeniu autor pomieścił podsumowanie badań. Po nim zamieszczono wykaz aktów normatywnych sankcjonujących funkcjonowanie samorządu terytorialnego w II Rzeczypospolitej oraz obszerny wybór literatury związanej z omawianym zagadnieniem.” (ze wstępu)