ebook Uzasadnione oczekiwania w perspektywie prawa krajowego i regulacji europejskich Joanna Bożena Lemańska

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2016

Książka, stanowiąca studium z zakresu prawa administracyjnego, jest kompleksowym opracowaniem zagadnienia uzasadnionych oczekiwań i powiązanej z nimi zasady ich ochrony. Zawiedzenie uzasadnionych oczekiwań obywateli poprzez niedotrzymanie obietnicy lub wprowadzenie zaskakujących, nieprzewidywalnych zmian przez organy państwa często prowadzi do oczywistego pokrzywdzenia jednostki. Przedstawione przez autorkę instytucje stanowią ważne narzędzia zapewniające ochronę jednostki w takich sytuacjach. Rozważania zostały przeprowadzone z uwzględnieniem bogatego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W publikacji zaprezentowano m.in. ideę uzasadnionych oczekiwań w aspekcie aksjologii prawa administracyjnego, wyróżniono możliwe ich źródła, a także zdefiniowano zasadę ich ochrony, szczegółowo analizując przesłanki stosowania tej zasady.

Adresaci:
Monografia jest przeznaczona dla pracowników naukowych zajmujących się omawianą tematyką. Powinna również zainteresować praktyków, w tym adwokatów, radców prawnych, sędziów oraz pracowników organów administracji publicznej.

Spis treści ebooka Uzasadnione oczekiwania w perspektywie prawa krajowego i regulacji europejskich

Wykaz skrótów , str. 13

Wstęp , str. 17

Rozdział 1
Geneza idei uzasadnionych oczekiwań i ich ochrony , str. 35
1.1. Niemiecka doktryna Vertrauensschutz i jej reminiscencje , str. 35
1.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań na gruncie prawa Unii Europejskiej , str. 41
1.2.1. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej , str. 41
1.2.2. Europejski Kodeks Dobrej Administracji a uzasadnione oczekiwania , str. 47
1.2.3. Postępowanie administracyjne Unii Europejskiej a uzasadnione oczekiwania , str. 49

Rozdział 2
Uzasadnione oczekiwania a aksjologia prawa administracyjnego , str. 57
2.1. Wartości a dobra chronione w prawie administracyjnym , str. 59
2.2. Wartości chronione przez prawo administracyjne , str. 61
2.2.1. Interes , str. 63
2.2.1.1. Interes faktyczny , str. 66
2.2.1.2. Interes prawny , str. 66
2.2.1.3. Prawo podmiotowe , str. 67
2.2.1.4. Prawa refleksowe , str. 69
2.2.1.5. Uzasadnione oczekiwania (kwalifikowany interes faktyczny) , str. 72
2.2.2.Uzasadnione oczekiwania jako słuszny interes jednostki , str. 75
2.3. Wartości zewnętrzne prawa administracyjnego , str. 80
2.3.1. Sprawiedliwość , str. 81
2.3.2. Pewność , str. 84
2.4. Wartości wewnętrzne prawa administracyjnego , str. 88
2.4.1. Dobra administracja , str. 89
2.4.1.1. Pojęcie dobrej administracji , str. 89
2.4.1.2. Dobra administracja w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej , str. 93
2.4.1.3. Dobra administracja a Rada Europy , str. 95
2.4.1.4. Dobra administracja w Unii Europejskiej , str. 98
2.4.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań jako komponent prawa do dobrej administracji , str. 101

Rozdział 3
Źródła uzasadnionych oczekiwań , str. 106
3.1. Prawo stanowione jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 111
3.1.1. Prawa nabyte z ustawy a zmiana przepisów , str. 112
3.1.2. Przepisy przejściowe a uzasadnione oczekiwania , str. 121
3.1.3. Zakaz retroakcji , str. 127
3.2. Decyzja administracyjna jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 130
3.2.1. Stosunki realne a stosunki potencjalne. Ekspektatywa jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 131
3.2.2. Zasada trwałości decyzji administracyjnych a uzasadnione oczekiwania , str. 138
3.3. Zwyczaj (utrwalona praktyka) jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 141
3.4. Akty informacji jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 146
3.4.1. Przyrzeczenie administracyjne jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 152
3.4.1.1. Promesy w działalności gospodarczej jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 155
3.4.2. Akty wykładni jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 156
3.4.2.1. Interpretacje podatkowe jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 158
3.4.2.2. Interpretacje w zakresie obowiązku świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne , str. 161
3.4.2.3. Abstrakcyjne interpretacje przepisów , str. 163
3.4.3. Polityka administracyjna jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 164
3.4.3.1. Zmiana polityki a uzasadnione oczekiwania , str. 168
3.5. Milczenie jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 171
3.6. Orzecznictwo sądowe (prawo sędziowskie) jako źródło uzasadnionych oczekiwań , str. 175
3.6.1. Tak zwane prawo sędziowskie , str. 178
3.6.2. Problem jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego w Polsce , str. 179

Rozdział 4
Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań i jej przesłanki , str. 186
4.1. Przesłanki zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań związane z organami państwa , str. 188
4.1.1. Pochodzenie od organów państwa , str. 188
4.1.2. Pochodzenie od uprawnionych i wiarygodnych podmiotów , str. 190
4.1.3. Uzewnętrznienie , str. 192
4.1.4. Zindywidualizowany charakter , str. 193
4.1.5. Jasny i jednoznaczny charakter , str. 194
4.1.6. Bezwarunkowy charakter , str. 197
4.1.7. Zgodność z prawem , str. 198
4.1.8. Niedopuszczalność dezinformacji i manipulacji , str. 200
4.1.9. Powtarzalny charakter , str. 201
4.2. Przesłanki zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań związane z jednostką , str. 202
4.2.1. Wywołanie oczekiwań , str. 202
4.2.2. Uzasadniony charakter oczekiwań , str. 203
4.3. Wyważanie interesów w procesie stosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań , str. 209
4.3.1. Nakaz wyważenia uzasadnionych oczekiwań z interesem publicznym , str. 209
4.3.1.1. Interes publiczny , str. 210
4.3.1.2. Interes prywatny (indywidualny) , str. 213
4.3.1.3. Kolizja interesu indywidualnego z interesem publicznym w aspekcie stosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań , str. 214
4.3.2. Zakaz naruszania praw osób trzecich , str. 222

Rozdział 5
Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań wśród zasad ogólnych prawa administracyjnego , str. 224
5.1. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada praworządności , str. 231
5.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada pewności , str. 237
5.3. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada zaufania obywateli do organów państwa , str. 240
5.4. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada równości wobec prawa , str. 249
5.5. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasada proporcjonalności , str. 251
5.6. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a moralność administracji , str. 254
5.7. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a zasady współżycia społecznego , str. 255
5.8. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań jako zasada ogólna prawa administracyjnego - dalsze perspektywy , str. 256
5.8.1. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie postępowania administracyjnego instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej , str. 256
5.8.2. Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań a projekt ustawy - Przepisy ogólne prawa administracyjnego , str. 262

Rozdział 6
Ochrona jednostki wobec naruszenia uzasadnionych oczekiwań , str. 268
6.1. Odpowiedzialność w związku ze stanowieniem prawa , str. 276
6.2. Odpowiedzialność w związku ze stosowaniem prawa , str. 280
6.3. Ochrona w przypadku legalnych działań administracji , str. 284

Zakończenie , str. 287

Bibliografia , str. 299

Źródła prawa , str. 317

Orzecznictwo , str. 321