ebook W teatrze świata Justyna Budzik

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2020

Monografia Justyny Budzik wprowadza do historii sztuki (nie tylko polskiej) postać nietuzinkową, wyraźnie niedocenioną, skromnie pozostającą poza modnymi nurtami współczesności. Twórczość Elżbiety Wittlin Lipton jest przykładem oddziaływania inspiracji wielokulturowych, interdyscyplinarnych, wyjątkowo złożonych i jednocześnie gotowych do nieustannego dialogu. Dzięki temu dzieła artystki stają się uniwersalne, inspirujące i poruszają wyobraźnię. […] Analizy i interpretacje projektów są najlepszą częścią całej monografii. Celne, znakomicie napisane, osadzone w kontekście historii sztuki i dziejów wielu krajów, zdradzają znakomitą wiedzę i erudycję Autorki, a także jej szczególną wrażliwość wizualną i plastyczną. Badaczka świetnie radzi sobie z analizą dzieł plastycznych i potrafi wydobyć z nich niezwykle interesujące i cenne znaczenia. Książka Justyny Budzik W teatrze świata. Ojczyzny artystyczne Elżbiety Wittlin Lipton to praca wartościowa, która w sposób oryginalny, twórczy i kompetentny poszerza naukowy opis ważnego problemu badawczego.
Z recenzji prof. dr. hab. Janusza Pasterskiego, Uniwersytet Rzeszowski
Justyna Budzik – doktor literaturoznawstwa, adiunkt w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych UJ. Prowadzi wykłady z polskiej literatury emigracyjnej i literatury wielokulturowej w Ameryce Północnej. Autorka monografii Zadomowieni i wyobcowani – o sytuacji pisarzy polskich w Kanadzie. Interesuje się polską literaturą i sztuką emigracyjną XX i XXI wieku. Szkice krytycznoliterackie publikowała m.in. w „Kontekstach Kultury”, „Tyglu Kultury”, „Stronach”, „Frazie”, „Akcencie” i „The Polish Review”.

Spis treści ebooka W teatrze świata

Słowo wstępne 11
CZĘŚĆ PIERWSZA. ETAPY ELŻBIETY WITTLIN LIPTON 23
1. Etap pierwszy: polskie dzieciństwo i wczesne inspiracje artystyczne 28
2. Etap drugi: na amerykańskiej ziemi 33
2.1. Pierwszy okres amerykański 37
3. Etap trzeci: Iberia po raz pierwszy 43
3.1. Hiszpania generała Franco w latach 1955–1957 43
3.2. „[…] znowu oddycham swoim oddechem, znowu widzę, oddycham oczami” – Józef Czapski 46
4. Etap czwarty: imaginistyczne obrazy Orientu i Maghrebu, powrót do Nowego Jorku 52
5. Etap piąty: Madryt 1962–1975 53
6. Etap szósty: miejsca ruchome – Nowy Jork – Chicago – Madryt 56
6.1. Nowy Jork 56
6.2. Samotność nad jeziorem Michigan – Chicago 1983–1986 60
6.3. „Nie wyobrażam sobie życia inaczej niż pomiędzy kulturami…” Nowy Jork–Madryt: od 1986 roku do dziś 61
CZĘŚĆ DRUGA. ELŻBIETY WITTLIN LIPTON LITERACKIE I KULTUROWE KRĘGI WTAJEMNICZEŃ 65
1. Pierwsze projekty teatralne – współpraca z Paulem Steinbergiem 69
1.1. Salome Oscara Wilde’a i Elektra Sofoklesa – projekty kostiumów i scenografii 70
1.2. Ścisły nadzór Jeana Geneta – malarskie studium samotności 75
1.3. Sen nocy letniej Williama Szekspira 78
2. Wokół literatury hiszpańskiego kręgu kulturowego 85
2.1. Wielki teatr świata i Życie snem Pedra Calderóna de la Barca – kostiumowe „jednoaktówki” Elżbiety Wittlin Lipton 86
2.1.1. Wielki teatr świata według Elżbiety Wittlin Lipton 86
2.1.2. Malarska medytacja – o jednym projekcie do dramatu Życie snem 93
2.2. Kostium jako wielowątkowa opowieść kulturowa i malarska – Niewidzialna dama i Rok Święty w Madrycie Pedra Calderóna de la Barca . 100
2.2.1. Niewidzialna dama, czyli projekty skrojone na miarę 101
2.2.2. Rok Święty w Madrycie – kostium jako bohater 115
3. W stronę współczesności – Guernica Picassa Jerónima Lópeza Mozo i 98 Juana Antonia Castro 120
3.1. Ludzkie i zwierzęce wizerunki oraz maska jako elementy przywracania historycznej pamięci – Guernica Picassa 120
3.2. „¿Que es la Historia de España?” – projekty kostiumów do sztuki 98 Juana Antonia Castro 123
3.3. Wokół twórczości Dionisia Cañasa – o dwóch szkicach scenograficznych 128
4. Elżbiety Wittlin Lipton literackie powroty do Polski 132
4.1. Hiszpańska Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza 133
4.2. „Konflikt z formą” – Ślub Witolda Gombrowicza 141
4.3. Współpraca z Niną Polan i Polskim Instytutem Teatralnym w Nowym Jorku 146
5. Kilka uwag o sztukach Carla Goldoniego i Bertolta Brechta w kostiumowym obiektywie Elżbiety Wittlin Lipton 149
5.1. ¡Viva el color! 149
5.2. Jubileuszowa Opera za trzy grosze Bertolta Brechta 152
Elżbiety Wittlin Lipton „mowa wiązana”. Refleksje końcowe 155
Bibliografia 161
Indeks osób 177
Spis prac kostiumowych i scenograficznych Elżbiety Wittlin Lipton zamieszczonych w książce 185