ebook Zadomowieni i wyobcowani Justyna Budzik

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2013

Książka Justyny Budzik poświęcona jest twórczości siedmiu polskich poetów (kilku pokoleń) osiadłych w Kanadzie w różnych dekadach po zakończeniu II wojny światowej. Poezja Bogdana Czaykowskiego, Andrzeja Buszy, Floriana Śmieji, Wacława Iwaniuka, Edwarda Zymana, Marka Kusiby i Romana Sabo posłużyła Autorce do wnikliwej refleksji na temat sytuacji polskiego twórcy w Kraju Klonowego Liścia, „ze szczególnym uwzględnieniem dychotomii zadomowienia i wyobcowania" (jak czytamy we Wstępie). W pracy znajdziemy rozważania na temat wielorakich aspektów (m.in. psychologicznych, społecznych, filozoficznych bądź artystycznych), jakie wiążą się z sytuacją wygnania. Studium krakowskiej badaczki jest rzeczowym i kompetentnym opisem niezwykle ważnej, a wręcz fundamentalnej dla każdego pisarza - emigranta, problematyki kształtowania własnej przestrzeni duchowej, rozpiętej antynomicznie pomiędzy byciem „obcym" a byciem „tutejszym". Justyna Budzik wykorzystała nie tylko znakomity warsztat literaturoznawczy, lecz także swoje rozległe umiejętności filologiczne i translatorskie. Zebrała wiele materiałów niepublikowanych, przeprowadziła liczne wywiady, dotarła do ciekawych zbiorów archiwalnych. Wykazała się solidnym przygotowaniem teoretycznym, konsekwencją metodologiczną, przenikliwością i erudycją. To niewątpliwie ważna i potrzebna praca, która wzbogaci wiedzę nie tylko o polsko-kanadyjskich relacjach w literaturze emigracyjnej i postemigracyjnej, lecz także o problematyce dwukulturowości i zadomowienia w wielu wymiarach współczesnego świata. Z recenzji prof. dr. hab. Janusza Pasterskiego

Spis treści ebooka Zadomowieni i wyobcowani

Wstęp 9
Rozdział I „Stan zwany wygnaniem” – zarys problemu emigracyjności w literaturze 17
Rozdział II Zadomowienie w przestrzeni świata. Bogdan Czaykowski – poeta uniwersum 37
1. Bogdan Czaykowski – sylwetka twórcza 37
1.1. Poeci grupy „Kontynenty” 42
2. W kręgu filozofii 46
3. Przestrzeń realna i symboliczna – założenia badawcze 49
4. Podróż w przestrzeni realnej 52
4.1. „Ja” poetyckie w przestrzeni 52
4.1.1. Wobec kanadyjskiego krajobrazu 61
5. Czas i miejsce w ujęciu filozoficznym 67
5.1. Tożsamość określana przez czas i miejsce 78
5.2. Zadomowienie i tożsamość w kontekście filozofii egzystencjalnej 82
6. Ziemioskłon – filozoficzny testament poety 94
Rozdział III W przestrzeni znaków, dźwięków i barw. Poezja Andrzeja Buszy 105
Wprowadzenie 105
1. Ontologiczne niezakorzenienie 113
2. W sferze znaczeń niedopowiedzianych 122
3. Przesłanie vanitas 135
4. Refleksje nad czasem dziwnym, trudnym i ciekawym 141
5. Kultura jako przestrzeń zadomowienia 153
5.1. W przestrzeni muzyki, malarstwa i literatury 153
Rozdział IV Florian Śmieja – poeta podwójnie zakorzeniony 165
1. Notacje emigranta poświęcone Polsce 170
1.1. Kolekcjoner imponderabiliów przeszłości. Poetyckie powroty do gniazda 176
2. Spóźniona Arka Floriana Śmieji 183
Rozdział V „Wygnany, wrócę!”. Świat odrębny Wacława Iwaniuka 197
1. „Podróżując po ruchomych piaskach emigracji” – wprowadzenie 197
2. Pamięć zagłady 206
3. „Nigdy od ciebie, miasto, nie mogłem odjechać…” 215
4. Samotne noce i dni nad Jeziorem Ontario 223
4.1. „Byle były słowa…” 240
Rozdział VI „Dwuświat” Edwarda Zymana, Marka Kusiby i Romana Sabo 247
1. „Jesteśmy zawsze obcy, tu ciągle j e s z c z e, tam j u ż nieobecni”. O nostalgii, samotności i niezadomowieniuw poezji Edwarda Zymana 252
2. Marek Kusiba i Roman Sabo – zmowa (nie)oddalonych 269
Zakończenie 296
Bibliografia (wybór) 304
Indeks nazwisk 335
Summary 352