ebook Współczesna dietoterapia

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2022

Publikacja o nowym tytule „Współczesna dietoterapia” to nowa odsłona książki „Dietoterapia”, która cieszy się niesłabnącą popularnością, zarówno wśród studentów kierunków żywieniowych i dietetycznych, jak i innych osób, których kształcenie związane jest z naukami o zdrowiu oraz studentów studiów podyplomowych związanych z poradnictwem dietetycznym. Postęp prac badawczych związanych z dietoprofilaktyką, interwencją dietetyczną w różnych stanach chorobowych, jak i modyfikacją zarówno zaleceń diagnostycznych, jak i standardów opieki w poszczególnych dietozależnych stanach patologicznych i jednostkach chorobowych spowodował potrzebę aktualizacji publikacji. Warto dodać, że w ciągu ostatnich lat ukazało się wiele nowych standardów, wytycznych i raportów dotyczących wpływu diety na występowanie i leczenie wielu chorób, ukazały się nowe zalecenia i normy żywieniowe dla populacji polskiej, co uzasadnia potrzebę aktualizacji wcześniej publikowanych informacji. Książkę dedykujemy osobom zawodowo związanym z nauką o zdrowiu i opieką medyczną, w tym lekarzom, pielęgniarkom, czy fizjoterapeutom ale przede wszystkim studentom dietetyki i kierunków żywieniowych i dietetykom.

Spis treści ebooka Współczesna dietoterapia

1. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu człowieka – Ewa Lange 1
1.1. Zapasy energii w organizmie 1
1.2. Całkowite dobowe wydatki energetyczne organizmu 2
1.3. Bilans energii 5
1.4. Aktywność fizyczna 6
1.5. Obliczanie wartości wydatków energetycznych 10
1.6. Ustalanie zapotrzebowania na energię 14
2. Znaczenie węglowodanów w żywieniu człowieka – Ewa Lange 21
2.1. Charakterystyka węglowodanów 21
2.2. Metabolizm węglowodanów 22
2.3. Zalecane spożycie węglowodanów 25
2.4. Znaczenie błonnika pokarmowego w żywieniu człowieka 26
Charakterystyka błonnika pokarmowego 26
Źródła błonnika pokarmowego w diecie 27
Właściwości prozdrowotne błonnika pokarmowego 28
Zalecenia spożycia błonnika pokarmowego 34
Ograniczenia i przeciwwskazania do stosowania diety bogatoresztkowej 34
2.5. Indeks glikemiczny żywności i jego znaczenie w dietoprofilaktyce i dietoterapii 35
Definicje indeksu i ładunku glikemicznego 35
Znaczenie fizjologiczne produktów i posiłków o różnym indeksie glikemicznym 37
Indeks i ładunek glikemiczny produktów spożywczych 37
Czynniki wpływające na wartość indeksu glikemicznego produktów spożywczych 40
Znaczenie indeksu i ładunku glikemicznego diety dla zdrowia 42
3. Białko – Dominika Głąbska, Dariusz Włodarek 49
3.1. Budowa chemiczna białek 49
3.2. Podział i charakterystyka aminokwasów i białek 51
3.3. Metabolizm białka 53
3.4. Rola aminokwasów i białka w organizmie 55
3.5. Źródła pokarmowe białka 57
3.6. Konsekwencje niedostatecznego i nadmiernego spożycia białka 59
4. Tłuszcze – Dominika Głąbska, Dariusz Włodarek 63
4.1. Budowa chemiczna tłuszczów 63
4.2. Podział i źródła kwasów tłuszczowych 66
4.3. Metabolizm tłuszczu 70
4.4. Rola tłuszczu w organizmie 72
4.5. Źródła pokarmowe tłuszczu 74
4.6. Konsekwencje niedostatecznego i nadmiernego spożycia tłuszczu 77
5. Witaminy – Dominika Głąbska, Dariusz Włodarek 81
5.1. Charakterystyka ogólna witamin 81
5.2. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 84
Witamina A 84
Witamina D 90
Witamina E 94
Witamina K 98
5.3. Witaminy rozpuszczalne w wodzie 101
Witamina B1 101
Witamina B2 105
Witamina B3 (PP) 108
Witamina B5 112
Witamina B6 114
Witamina B8 (H) 118
Witamina B9 121
Witamina B12 124
Witamina C 127
Cholina 131
6. Składniki mineralne – Dominika Głąbska, Dariusz Włodarek 135
6.1. Charakterystyka ogólna 135
Znaczenie składników mineralnych 137
6.2. Wapń 137
Znaczenie wapnia 138
Występowanie wapnia 138
Niedobory wapnia 139
Nadmierna podaż wapnia 140
6.3. Fosfor 140
Znaczenie fosforu 141
Występowanie fosforu 141
Niedobory fosforu 143
Nadmierna podaż fosforu 143
6.4. Potas 143
Znaczenie potasu 144
Występowanie potasu 144
Niedobory potasu 146
Nadmierna podaż potasu 146
6.5. Siarka 146
Znaczenie siarki 147
Występowanie siarki 147
Niedobory i nadmierna podaż siarki 148
6.6. Sód 149
Znaczenie sodu 149
Występowanie sodu 149
Niedobory sodu 151
Nadmierna podaż sodu 151
6.7. Chlor 152
Znaczenie chloru 152
Występowanie chloru 152
Niedobory chloru 153
Nadmierna podaż chloru 154
6.8. Magnez 154
Znaczenie magnezu 155
Występowanie magnezu 155
Niedobory magnezu 156
Nadmierna podaż magnezu 157
6.9. Żelazo 158
Znaczenie żelaza 159
Występowanie żelaza 159
Niedobory żelaza 160
Nadmierna podaż żelaza 161
6.10. Fluor 162
Znaczenie fluoru 162
Występowanie fluoru 162
Niedobory fluoru 163
Nadmierna podaż fluoru 164
6.11. Cynk 164
Znaczenie cynku 165
Występowanie cynku 165
Niedobory cynku 166
Nadmierna podaż cynku 167
6.12. Miedź 167
Znaczenie miedzi 168
Występowanie miedzi 168
Niedobory miedzi 170
Nadmierna podaż miedzi 171
6.13. Jod 171
Znaczenie jodu 172
Występowanie jodu 172
Niedobory jodu 173
Nadmierna podaż jodu 174
6.14. Mangan 174
Znaczenie manganu 175
Występowanie manganu 175
Niedobory i nadmierna podaż manganu 176
6.15. Selen 177
Znaczenie selenu 177
Występowanie selenu 178
Niedobory selenu 179
Nadmierna podaż selenu 179
6.16. Chrom 180
Znaczenie chromu 180
Występowanie chromu 180
Niedobory chromu 181
7. Klasyfikacja diet – Dariusz Włodarek, Ewa Lange 183
7.1. Żywienie podstawowe 188
7.2. Charakterystyka diety łatwostrawnej 192
7.3. Dieta łatwostrawna o zmienionej konsystencji 196
Dieta płynna 196
Dieta płynna wzmocniona 197
Dieta papkowata 197
Klasyfikacja diet o zmienionej teksturze i dla zagęszczonych płynów 198
7.4. Charakterystyka diety bogatoresztkowej 200
8. Postępowanie dietetyczne w chorobach przewodu pokarmowego 205
8.1. Choroba refluksowa – Dariusz Włodarek 205
8.2. Choroba wrzodowa – Dariusz Włodarek 211
8.3. Zespół jelita drażliwego – Dariusz Włodarek, Ewa Lange 217
Znaczenie czynników żywieniowych w zespole jelita drażliwego 219
Dieta FODMAP 223
Błonnik pokarmowy w terapii zespołu jelita drażliwego 225
Probiotyki w terapii zespołu jelita drażliwego 225
Żywność zawierająca gluten w terapii zespołu jelita drażliwego 226
8.4. Nieswoiste choroby zapalne jelit – Dominika Głąbska 227
Epidemiologia 228
Etiologia 229
Obraz kliniczny 229
Terapia 230
Rola żywienia 230
Rola probiotykoterapii 235
Żywienie w okresie zaostrzeń 235
Żywienie w okresie remisji 235
8.5. Bakteryjny przerost jelita cienkiego – Joanna Myszkowska-Ryciak, Danuta Gajewska 238
Epidemiologia i czynniki ryzyka 239
Objawy i diagnostyka 239
Leczenie farmakologiczne 240
Dietoterapia 241
Probiotyki 242
Podsumowanie 243
8.6. Zaparcie – Danuta Gajewska, Dariusz Włodarek, Joanna Myszkowska-Ryciak 245
Definicja zaparcia 245
Postacie zaparcia 246
Postępowanie terapeutyczne 248
Leczenie dietetyczne 249
8.7. Przewlekłe zapalenie trzustki – Dariusz Włodarek, Joanna Myszkowska-Ryciak 254
9. Postępowanie dietetyczne w chorobach wątroby – Danuta Gajewska, Dariusz Włodarek 263
9.1. Funkcje wątroby 263
9.2. Żywienie w przewlekłych chorobach wątroby 264
Energia 265
Białko 266
Tłuszcze 267
Węglowodany 267
Błonnik 268
Witaminy i składniki mineralne 268
9.3. Postępowanie dietetyczne w wybranych chorobach wątroby i powikłaniach – zalecenia szczegółowe 269
Ostre wirusowe zapalenie wątroby 269
Alkoholowa choroba wątroby 270
Marskość wątroby 271
Wodobrzusze 274
Niedożywienie 275
10. Nieprawidłowe reakcje na pokarm – Ewa Lange 279
10.1. Alergie pokarmowe 280
Definicja i objawy alergii pokarmowej 280
Alergeny pokarmowe 283
Leczenie dietetyczne alergii pokarmowych 288
10.2. Niealaergiczne nieprawidłowe reakcje na pokarm 290
Nietolerancje pokarmowe 290
Celiakia 294
Nieceliakalna, niealergiczna, nieprawidłowa reakcja na zboża glutenowe 312
10.3. Dietozależne rzadkie choroby metaboliczne 314
Fenyloketonuria 314
Homocystynuria 319
11. Dietoterapia i dietoprofilaktyka otyłości – Ewa Lange, Dariusz Włodarek 327
11.1. Definicja i klasyfikacja otyłości 327
Ocena zawartości tkanki tłuszczowej w ciele 329
Prawidłowa i należna masa ciała 331
Otyłość metaboliczna 331
11.2. Epidemiologia otyłości 332
11.3. Etiologia otyłości 334
Czynniki genetyczne warunkujące powstawanie otyłości 334
Czynniki biologiczne i farmakologiczne warunkujące powstawanie otyłości 335
Czynniki środowiskowe warunkujące powstawanie otyłości 336
11.4. Znaczenie bilansu energetycznego i mechanizmów regulacji spożycia pożywienia w otyłości i redukcji masy ciała 337
11.5. Rezerwy energii w organizmie 340
11.6. Skutki zdrowotne otyłości 342
11.7. Cele leczenia otyłości 343
11.8. Metody leczenia otyłości 346
11.9. Dietoterapia otyłości 350
Diety niskoenergetyczne 351
Znaczenie makroskładników w diecie niskoenergetycznej 353
Dobór produktów i potraw w diecie redukującej masę ciała 355
Diety bardzo niskoenergetyczne 358
Diety niekonwencjonalne i o różnym udziale makroskładników 360
11.10. Aktywność fizyczna jako element wspomagania redukcji masy ciała 362
11.11. Inne metody leczenia otyłości 363
12. Postępowanie dietetyczne w nadciśnieniu tętniczym – Lucyna Kozłowska, Danuta Gajewska 371
12.1. Definicja i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego 371
12.2. Epidemiologia nadciśnienia tętniczego 373
12.3. Leczenie nadciśnienia tętniczego 374
Terapia dietetyczna 376
Diety rekomendowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego 382
13. Dietoprofilaktyka i dietoterapia chorób układu sercowo-naczyniowego – Anna Harton 387
13.1. Miażdżyca i choroby powstające na jej podłożu – klasyfikacja chorób układu sercowo-naczyniowego 387
13.2. Epidemiologia chorób układu sercowo-naczyniowego 389
13.3. Cele terapeutyczne w chorobach układu sercowo-naczyniowego 390
Cele terapii chorób układu sercowo-naczyniowego a wiek pacjentów 390
Cele terapii chorób układu sercowo-naczyniowego a choroby towarzyszące 391
13.4. Czynniki ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego a szacowanie ryzyka 394
Charakterystyka czynników ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego 395
Szacowanie ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych 397
Wybrane czynniki psychospołeczne i socjoekonomiczne 398
13.5. Zasadność stosowania diety w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych – dieta o zmodyfikowanej zawartości kwasów tłuszczowych 398
Dieta o zmodyfikowanej zawartości kwasów tłuszczowych 399
13.6. Znaczenie innych niż kwasy tłuszczowe składników diety w dietoprofilaktyce i dietoterapii chorób układu sercowo-naczyniowego 401
Sód, potas i pozostałe składniki mineralne 402
Witaminy 402
Błonnik pokarmowy 403
Warzywa i owoce 403
Orzechy i suche rośliny strączkowe 403
Mięso i ryby 404
Napoje alkoholowe i kawa 404
Napoje słodzone 405
13.7. Żywność funkcjonalna 406
13.8. Dieta śródziemnomorska 406
14. Postępowanie dietetyczne w cukrzycy – Dariusz Włodarek, Lucyna Kozłowska, Joanna Myszkowska-Ryciak 411
14.1. Definicja i podział cukrzycy 411
14.2. Epidemiologia i etiologia cukrzycy 413
14.3. Skutki zdrowotne cukrzycy 414
14.4. Leczenie cukrzycy 414
Podstawowe zasady terapii dietetycznej w cukrzycy 415
Zalecenia dotyczące leczenia dietetycznego cukrzycy ciężarnych 421
Zalecenia dotyczące leczenia dietetycznego cukrzycy osób starszych 422
Zastosowanie wymienników w dietoterapii cukrzycy 423
15. Postępowanie dietetyczne w przewlekłej chorobie nerek – Lucyna Kozłowska 427
15.1. Klasyfikacja i etiologia przewlekłej choroby nerek 427
15.2. Zalecenia dietetyczne w przewlekłej chorobie nerek w okresie leczenia zachowawczego – wartość energetyczna diety i makroskładniki 431
15.3. Zalecenia dietetyczne w przewlekłej chorobie nerek w okresie leczenia zachowawczego – składniki mineralne i witaminy 437
15.4. System wymienników stosowany w dietoterapii przewlekłej choroby nerek 442
15.5. Przewlekła choroba nerek – okres leczenia nerkozastępczego (dializoterapia) 456
15.6. Postępowanie dietetyczne u osób po przeszczepieniu nerki 471
16. Kamica układu moczowego – Lucyna Kozłowska 481
16.1. Epidemiologia i etiologia kamicy układu moczowego 481
16.2. Rodzaje kamicy układu moczowego i jej etiologia 482
16.3. Zalecenia dietetyczne specyficzne dla określonego rodzaju kamicy układu moczowego 484
Złogi z jednowodnego szczawianu wapnia przytwierdzone do brodawek nerkowych – COMp 484
Złogi z jednowodnego szczawianu wapnia nieprzytwierdzone do brodawek nerkowych – COMu 486
Złogi z dwuwodnego szczawianu wapnia – COD 486
Złogi z mieszanki dwuwodnych szczawianów wapnia i hydroksyapatytów – COD/HAP 487
Złogi z bruszytu – BRU 488
Złogi ze struwitu (fosforan magnezowo-amonowy) – STR 488
Złogi z kwasu moczowego – UA 489
Złogi z mieszanki szczawianów wapnia i kwasu moczowego – CO/UA 490
Złogi z cystyny 490
16.4. Rozpoznanie rodzaju kamicy układu moczowego i przyczyn jej powstawania 492
16.5. Rola składników pokarmowych w terapii kamicy układu moczowego 493
17. Terapia dietetyczna hiperurykemii i dny moczanowej – Lucyna Kozłowska 499
17.1. Kryteria rozpoznania i epidemiologia dny moczanowej 499
17.2. Etiologia dny moczanowej i hiperurykemii 503
17.3. Czynniki dietetyczne jako elementy ryzyka hiperurykemii i dny moczanowej 506
Związki purynowe 506
Alkohol 509
Cukier i słodycze 510
17.4. Podsumowanie zaleceń dietetycznych w hiperurykemii i dnie moczanowej 512
18. Leczenie żywieniowe – Aleksandra Kołota 515
18.1. Niedożywienie jako element oceny stanu zdrowia 516
Przyczyny niedożywienia 517
Definicje niedożywienia i niedożywienie szpitalne 518
Patofizjologia niedożywienia 522
Kryteria diagnozowania niedożywienia 523
18.2. Żywienie dojelitowe 534
Charakterystyka żywienia dojelitowego 534
Charakterystyka i klasyfikacja diet przemysłowych stosowanych w żywieniu dojelitowym 535
18.3. Podstawowe zagadnienia żywienia pozajelitowego 539
19. Modyfikacje diety w niedokrwistości – Dariusz Włodarek 545
19.1. Charakterystyka niedokrwistości 545
19.2. Niedokrwistość z niedoboru żelaza 548
19.3. Niedokrwistość megaloblastyczna 551
Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 551
Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego 553
20. Dietoprofilaktyka osteoporozy – Dominika Głąbska 557
20.1. Metabolizm układu kostnego 557
20.2. Epidemiologia 559
20.3. Etiologia 560
20.4. Obraz kliniczny 560
20.5. Terapia 561
20.6. Wpływ czynników żywieniowych na równowagę układu kostnego 562
21. Zaburzenia odżywiania – Joanna Myszkowska-Ryciak, Dariusz Włodarek 565
21.1. Klasyfikacja zaburzeń odżywiania 565
21.2. Objawy kliniczne zaburzeń odżywiania 570
21.3. Modyfikacje dietetyczne w wybranych zaburzeniach odżywiania 571
Postępowanie dietetyczne w anoreksji psychicznej 572
Postępowanie dietetyczne w bulimii psychicznej 576
Postępowanie dietetyczne w zespole napadowego objadania się 577
Skorowidz 581