ebook Zagadnienia lingwistyki przekładu Roman Lewicki

Wydawca: UMCS

Rok wydania: 2017

Monografia "Zagadnienia lingwistyki przekładu" systematyzuje niektóre spośród podstawowych zagadnień przekładoznawstwa, oferując propozycje spojrzenia na przekład z wyraźnie określonych pozycji lingwistycznych, w ujęciu funkcjonalno-komunikacyjnym. Ukazując lingwistyczne korzenie współczesnego przekładoznawstwa, książka przynosi także propozycje uporządkowania jego aparatu pojęciowego, co oznacza krytyczną rewizję niektórych definicji podstawowych dla przekładoznawstwa terminów wraz z próbą ich zdefiniowania na nowo. Książka prof. dr. hab. R. Lewickiego napisana jest, niezależnie od teoretycznej złożoności, językiem jasnym i precyzyjnym. Autor bardzo dobrze (także z punktu widzenia czytelnika-adepta przekładoznawstwa) prowadzi dyskusję pełną zwrotów do czytelnika, zadając szczegółowe pytania i udzielając na nie klarownych odpowiedzi, niepozbawionych miejscami emocjonalności. [Z recenzji prof. dr hab. Doroty Urbanek]

Spis treści ebooka Zagadnienia lingwistyki przekładu

Wstęp 9
1. O obiekcie przekładoznawstwa, czyli o definicji przekładu 13
1.1. Definicje potoczne: przekład, tłumaczenie 13
1.2. Definicje potoczne a definicja naukowa 17
1.3. Pośrednictwo językowe a przekład 21
1.4. Typologia przekładu 27
2. O przekładoznawstwie i o lingwistyce przekładu 37
2.1. Dwa źródła i dwa nurty współczesnego przekładoznawstwa 37
2.2. Lingwistyka przekładu i jej źródła 42
2.3. Działy współczesnego przekładoznawstwa 53
2.4. Zadania przekładoznawstwa teoretycznego 60
3. Komunikacja przekładowa 65
3.1. Schemat komunikacji językowej 65
3.2. Schemat komunikacji przekładowej 67
3.3. Substytucja i interpretacja 70
4. Języki, teksty, przekład 75
4.1. Co podlega tłumaczeniu? 75
4.2. Znaczenie, oznaczanie, sens, treść 79
4.3. Wartość komunikacyjna 84
4.4. Przekład: asymetryczna konfrontacja funkcjonowania języków 85
4.5. Język docelowy w przekładzie 89
4.6. O jednostkach tłumaczenia 98
5. Status przekładu i jego podwójne uwarunkowanie 107
5.1. Przekład wśród innych tekstów 107
5.2. Przekład oczami tłumacza a przekład oczami odbiorcy 109
5.3. Sytuacja funkcjonowania przekładu 112
5.4. Podwójne uwarunkowanie przekładu 119
5.5. Status przekładu 121
6. Ekwiwalencja przekładowa 127
6.1. Źródła i ewolucja treści terminu „ekwiwalencja” w przekładoznawstwie 127
6.1.1. Treść pojęcia 127
6.1.2. Zakres stosunku ekwiwalencji: ekwiwalencja całości tekstów i ich części 139
6.2. Podstawa ekwiwalencji: transfer czy dobór? 144
6.3. Typologia ekwiwalencji 146
7. Adekwatność przekładu 151
7.1. Źródła i ewolucja treści terminu „adekwatność” w przekładoznawstwie 151
7.2. Adekwatność przekładu w ujęciu komunikacyjnym 156
7.3. Adresat przekładu 158
7.3.1. Adresat a odbiorca przekładu 158
7.3.2. Wiedza uprzednia i przesłanki rozumienia 159
7.3.3. Poglądy i system wartości 163
7.3.4. Ograniczony bilingwizm i bikulturyzm 169
7.3.5. Projektowanie adresata 171
8. Wariantywność przekładu, czyli czy istnieje przekład optymalny? 173
8.1. Pojęcie wariantu przekładowego i jego źródła teoretyczne 173
8.2. Wariantywność przekładu w kategoriach ekwiwalencji i adekwatności 178
8.3. Wariantywność przekładu w perspektywie synchronicznej i diachronicznej 181
8.3.1. Wariantywność przekładu w perspektywie synchronicznej 181
8.3.2. Wariantywność przekładu w perspektywie diachronicznej 184
9. Transformacje przekładowe 193
9.1. O pojęciu transformacji przekładowych 193
9.2. Transformacje obligatoryjne i opcjonalne 198
9.3. Strukturalne typy transformacji przekładowych 200
9.4. Transformacje semantyczne 209
9.4.1. Generalizacja 210
9.4.2. Konkretyzacja 211
9.4.3. Przesunięcie semantyczne (przekład przybliżony, aproksymacja) 212
9.4.4. Zamiana metonimiczna (modulacja) 214
9.4.5. Przekład opisowy (peryfraza) 217
9.4.6. Przekład konwersyjny (zamiana wektorowa) 218
9.4.7. Przekład antonimiczny 220
9.4.8. Kompensacja 225
10. Nazwy realiów i ich tłumaczenie 227
10.1. Realia i nazwy realiów 227
10.2. Typy nazw realiów 232
10.3. Nazwy realiów a ekwiwalencja 240
10.4. Zadania przekazu nazw realiów i ich funkcje w przekładzie 242
10.4.1. Funkcja egzotyzacyjna 244
10.4.2. Funkcja poznawcza 247
10.4.3. Funkcja emotywna 248
10.5. Techniki tłumaczenia nazw realiów 249
10.5.1. Ekwiwalent 249
10.5.2. Barbaryzm 250
10.5.3. Neologizm tłumacza 251
10.5.4. Tłumaczenie opisowe (peryfraza) 252
10.5.5. Przypis tłumacza 253
10.5.6. Tłumaczenie przybliżone (aproksymacja) 255
10.5.7. Generalizacja 258
10.5.8. Tłumaczenie kontekstualne 260
10.5.9. Opuszczenie 261
11. Nazwy własne jako problem translatorski 265
11.1. Dlaczego to jest problem? 265
11.2. Nazwy własne i ich typologia 268
11.3. Ekwiwalencja w obszarze nazw własnych 272
11.4. Funkcje przekazu nazw własnych w przekładzie 277
11.4.1. Funkcja identyfikacji obiektu 278
11.4.2. Funkcja wyrażenia emocjonalnego stosunku do obiektu 280
11.4.3. Funkcja charakteryzująca nazw znaczących 281
11.4.4. Specyficzne funkcje przekładowe 286
11.5. Techniki tłumaczenia nazw własnych 288
12. Krytyka przekładu, czyli jak oceniać przekład? 295
12.1. Wybrane koncepcje krytyki przekładu 295
12.2. Ocena przekładu a jego podwójne uwarunkowanie 301
12.3. O błędach w tłumaczeniu 303
12.3.1. Pojęcie błędu w kontekście tłumaczenia 303
12.3.2. Zasada klasyfikacji błędów w tłumaczeniu 306
12.3.3. Błędy tłumaczeniowe 308
12.3.4. Błędy językowe 314
Zakończenie 321
Bibliografia 323
Słowniczek terminologiczny 335
Aspects of the Linguistics of Translation. Summary 339
Вопросы лингвистики перевода. Резюме 347
Indeks nazwisk 357
Indeks rzeczowy 359