ebook Zarząd majątkiem wspólnym małżonków Krzysztof Gołębiowski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2012

Publikacja stanowi kompleksowe i najobszerniejsze w dotychczasowej literaturze opracowanie problematyki zarządu majątkiem wspólnym małżonków. Autor omawia zarówno samo pojecie zarządu, jak i poszczególne przepisy regulujące sposób jego wykonywania. Wiele opisanych w książce zagadnień dotąd nie doczekało się wyczerpującej analizy w literaturze, np. zasada samodzielnego zarządu częścią majątku wspólnego służącą do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej (art. 36 § 3 k.r.o.), czy zagadnienie skuteczności samodzielnie dokonanej przez małżonka czynności zarządu wobec drugiego małżonka.

Adresaci:

Książka adresowana jest przede wszystkim do prawników, którzy zawodowo zajmują się stosowaniem przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w tym do sędziów i notariuszy. Zainteresuje również teoretyków prawa, tym bardziej, że zaproponowana wykładnia pojęcia "zarząd majątkiem wspólnym" jest całkowicie odmienna od dotychczas dominującej.

"(...) zagadnienie zarządu wspólnym majątkiem małżeńskim ma ogromna doniosłość praktyczna. Wspólność ustawowa jest wciąż dominującym liczebnie ustrojem majątkowym miedzy małżonkami. Wraz z rozwojem gospodarki rynkowej, wzrostem ilości transakcji dokonywanych przez osoby pozostające w takiej wspólności, wzrostem zamożności rodzin, a także konsumpcji finansowanej kredytem i zachodzącymi przemianami w sferze zatrudnienia, coraz większego znaczenia nabiera ściśle wyznaczenie zakresu majątku wspólnego, zasad podejmowania decyzji w sprawach tego majątku oraz odpowiedzialności za przedmioty wchodzące w jego skład".

Prof. dr hab. Piotr Machnikowski

Spis treści ebooka Zarząd majątkiem wspólnym małżonków

Wykaz skrótów
str. 13

Rozdział I
Ustrój wspólności ustawowej i majątek wspólny małżonków
str. 15

1. Małżeński ustrój majątkowy
str. 15

2. Wspólność majątku małżonków
str. 21

2.1. Uwagi terminologiczne
str. 21

2.2. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego o wspólności majątkowej małżeńskiej w systematyce prawa cywilnego
str. 24

2.2.1. Normy odnoszące się do poszczególnych praw podmiotowych lub ich typów
str. 25

2.2.2. Normy odnoszące się do całych kompleksów praw podmiotowych
str. 25

2.3. Majątek wspólny
str. 27

2.3.1. Uwagi ogólne
str. 27

2.3.2. Majątek wspólny w ramach ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej
str. 29

2.3.3. Podsumowanie
str. 52

2.4. Charakter prawny wspólności
str. 53

2.4.1. Stosunek podstawowy
str. 55

2.4.2. Niemożność żądania podziału majątku wspólnego
str. 59

2.4.3. Niemożność rozporządzania udziałem w majątku wspólnym oraz zobowiązywania się do takiego rozporządzenia
str. 60

2.4.4. Niemożność żądania przez wierzyciela jednego z małżonków zaspokojenia z udziału, który w razie ustania wspólności przypadnie małżonkowi
str. 62

2.4.5.Brak określenia wysokości udziału małżonka w majątku wspólnym
str. 63

2.4.6. Brak podmiotowości majątku wspólnego
str. 74

2.5. Nabycie prawa podmiotowego do majątku wspólnego
str. 79

Rozdział II
Pojęcie zarządu majątkiem wspólnym małżonków
str. 85

1. Stan prawny
str. 85

2. Stanowisko doktryny i orzecznictwa
str. 88

2.1. Uwagi ogólne - krytyka dotychczasowego stanowiska
str. 88

2.2. Koncepcja zarządu S.K. Rzoncy
str. 91

2.3. Stanowisko nauki i orzecznictwa przed nowelizacją z 2004 r.
str. 93

2.4. Wpływ podziału na czynności pozostające w zakresie zwykłego zarządu oraz przekraczające ten zakres na wykładnię przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w doktrynie i orzecznictwie
str. 98

2.5. Spór o kwalifikację zawarcia umowy poręczenia jako wykonywania zarządu majątkiem wspólnym
str. 104

2.6. Stanowisko nauki i orzecznictwa po nowelizacji z 2004 r.
str. 113

3. Kryteria formułowania definicji zarządu majątkiem wspólnym
str. 126

3.1. Cel i podstawy rozważań
str. 126

3.2. Przepisy regulujące wyłącznie zarząd majątkiem wspólnym
str. 128

3.3. Sposób zaliczenia czynności do zarządu majątkiem wspólnym - założenia ogólne
str. 133

3.4. Koncepcja ",zarządu", jako jednolitej instytucji prawa cywilnego
str. 139

3.5. ",Definicja", zarządu zawarta w art. 36 §, 2 zdanie drugie k.r.o.
str. 144

3.6. Treść, cel czy skutek czynności jako kryterium kwalifikujące
str. 153

3.7. Przedmiot zarządu
str. 159

3.8. Koncepcja ",zarządu przedmiotem majątku wspólnego",
str. 160

3.8.1. Założenia koncepcji
str. 160

3.8.2. Ocena koncepcji przy uwzględnieniu argumentów jurydycznych
str. 164

3.8.3. Ocena koncepcji przy uwzględnieniu kryteriów celowościowych
str. 167

3.8.4. Podsumowanie
str. 176

3.9. Ratio legis regulacji zarządu majątkiem wspólnym
str. 177

3.10. Definicja zarządu - opisanie czynności zarządu czy podanie kryteriów ich wyróżnienia
str. 180

3.11. Koncepcja ujmowania zarządu za pomocą pojęć ekonomicznych (gospodarczych)
str. 193

3.11.1. Założenia ",gospodarczej definicji zarządu",
str. 193

3.11.2. Ocena koncepcji przy uwzględnieniu argumentów jurydycznych
str. 195

3.11.3. Ocena koncepcji przy uwzględnieniu kryteriów celowościowych
str. 202

3.12. Zagadnienie skuteczności wobec współmałżonka czynności zarządu majątkiem wspólnym podjętej przez jednego z małżonków
str. 212

3.12.1. Wprowadzenie do zagadnienia
str. 212

3.12.3. Możliwe rozwiązania problemu i ich uzasadnienie w doktrynie
str. 216

3.12.3. Ocena przedstawionych rozwiązań
str. 238

3.12.4. Wykładnia art. 36 §, 2 zdanie pierwsze k.r.o. Koncepcja ",prawa do zarządu",
str. 246

3.12.5. Własne stanowisko
str. 256

3.13. Powstanie odpowiedzialności za zobowiązanie jako kryterium definiujące
str. 259

3.14. Zarząd majątkiem wspólnym a korzystanie z ",rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego",
str. 261

3.15. Regulacja art. 37 k.r.o. a zakres zarządu majątkiem wspólnym
str. 273

3.16. Pojęcie ",czynności zmierzających do zachowania majątku wspólnego",
str. 275

4. Definicja zarządu majątkiem wspólnym małżonków
str. 277

4.1. Podsumowanie dotychczasowych rozważań
str. 277

4.2. Definicja zarządu
str. 279

Rozdział III
Zarządzanie majątkiem wspólnym
str. 288

1. Uwagi ogólne
str. 288

2. Samodzielny zarząd majątkiem wspólnym
str. 291

2.1. Pojęcie samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym
str. 291

2.2. Zakres skuteczności samodzielnych czynności zarządu
str. 303

3. Ogólne zasady zarządzania majątkiem wspólnym (art. 36 §, 2 zdanie pierwsze k.r.o.)
str. 308

4. Zarząd przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej (art. 36 §, 3 k.r.o.)
str. 312

4.1. Uwagi ogólne
str. 312

4.2. Skutek zaliczenia czynności do zarządu przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej
str. 313

4.3. Wyróżnienie przedmiotów majątkowych służących małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej
str. 315

4.3.1 Kryterium ",służenia", przedmiotu majątkowego do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej
str. 315

4.3.2. Zakres przedmiotów majątkowych objętych regulacją art. 36 §, 3 k.r.o.
str. 331

4.3.3. Pojęcia wykonywania zawodu i działalności zarobkowej
str. 339

4.4. Regulacja zdania drugiego art. 36 §, 3 k.r.o. (",zastępcze", wykonywanie zarządu przez drugiego małżonka)
str. 342

4.5. Próba oceny nowej regulacji
str. 345

5. Sprzeciw małżonka wobec czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka
str. 347

5.1. Uwagi ogólne
str. 347

5.2. Przedmiot sprzeciwu
str. 348

5.3. Podmiotowe przesłanki skuteczności sprzeciwu
str. 357

5.3.1. Uwagi ogólne
str. 357

5.3.2. Adresat sprzeciwu
str. 360

5.3.3. Przesłanki skuteczności sprzeciwu wobec osoby trzeciej
str. 370

5.4. Skutki sprzeciwu
str. 375

5.5. Treść i forma sprzeciwu
str. 380

5.6. Charakter prawny sprzeciwu
str. 384

5.7. Wyłączenia dopuszczalności sprzeciwu
str. 389

5.8. Problem pozaustawowych wyłączeń dopuszczalności sprzeciwu
str. 396

6. Czynności zarządu wymagające dla swej ważności zgody drugiego małżonka (wyjątek od zasady samodzielnego zarządu)
str. 406

6.1. Katalog czynności wymagających zgody
str. 406

6.2. Ocena regulacji art. 37 §, 1 k.r.o.
str. 423

6.3. Czynności zarządu majątkiem wspólnym wymienione w art. 37 §, 1 k.r.o.
str. 435

6.4. Modyfikacja zasad wykonywania zarządu wynikająca z art. 37 §, 1 k.r.o.
str. 440

6.4.1. Uwagi ogólne
str. 440

6.4.2. Zachowania drugiego małżonka istotne z punktu widzenia art. 37 k.r.o.
str. 443

6.4.3. Skutki wyrażenia zgody oraz potwierdzenia czynności prawnej
str. 446

6.4.4. Skutki dokonania czynności prawnej mimo braku wymaganej zgody
str. 448

6.4.5. Charakter prawny zgody oraz potwierdzenia
str. 454

6.4.6. Treść zgody oraz potwierdzenia
str. 465

7. Obowiązki małżonka wpływające na wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym
str. 472

7.1. Uwagi ogólne
str. 472

7.2. Źródła obowiązków małżonków, związanych z majątkiem wspólnym
str. 475

7.2.1. Obowiązki wynikające z powszechnie obowiązujących przepisów prawa
str. 476

7.2.2. Obowiązki wynikające z zawartych przez małżonków umów
str. 478

7.2.3. Obowiązki wynikające z istnienia stosunku prawnego małżeństwa
str. 479

7.2.4. Obowiązki wynikające ze współuprawnienia małżonków
str. 483

7.2.5. Obowiązki wynikające z możliwości powstania współuprawnienia małżonków
str. 484

7.3. Obowiązki związane z wykonywaniem zarządu majątkiem wspólnym
str. 485

7.3.1. Zakres zachowań składających się na treść obowiązku współdziałania w zarządzie i warunki jego powstania
str. 485

7.3.2. Koncepcja ",obowiązku zarządzania",
str. 494

7.3.3. Zakres czynności zarządu objętych obowiązkiem współdziałania
str. 506

7.3.4. Koncepcja obowiązku wykonywania zarządu w sposób zgodny z dobrem rodziny
str. 509

7.4. Podsumowanie
str. 517

8. Sądowa ingerencja w zarządzanie majątkiem wspólnym
str. 518

8.1. Uwaga ogólna
str. 518

8.2. ",Zastępcze", zezwolenie sądu na dokonanie czynności wymienionej w art. 37 §, 1 k.r.o.
str. 518

8.2.1. Przesłanki wydania zezwolenia ustanowione w art. 39 zdanie pierwsze k.r.o.
str. 518

8.2.2. Przesłanka udzielenia zezwolenia
str. 529

8.2.3. Skutki udzielenia zezwolenia
str. 534

8.3. Zezwolenie sądu w razie zgłoszenia sprzeciwu wobec zamierzonej czynności zarządu (art. 39 k.r.o. w zw. z art. 361 §, 3 k.r.o.)
str. 536

8.4. Pozbawienie małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym (art. 40 zdanie pierwsze k.r.o.)
str. 539

8.4.1. Przyczyny uzasadniające wydanie postanowienia z art. 40 k.r.o.
str. 539

8.4.2. Treść postanowienia sądu
str. 550

8.4.3. Skutki pozbawienia małżonka zarządu majątkiem wspólnym
str. 552

8.5. Postanowienie, zgodnie z którym na dokonanie czynności wskazanych w art. 37 §, 1 k.r.o. zamiast zgody małżonka będzie potrzebne zezwolenie sądu
str. 561

8.6. Ocena uregulowania sądowej ingerencji w wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym
str. 564

9. Wzajemny stosunek poszczególnych przepisów regulujących wykonywanie zarządu
str. 573

9.1. Uwagi ogólne
str. 573

9.2. Sprzeciw wobec zamierzonej czynności zarządu (art. 361 k.r.o.) a odmowa zgody na dokonanie czynności (art. 37 k.r.o.)
str. 574

9.2.1 ",Odmowa zgody", jako oświadczenie woli o doniosłości prawnej
str. 574

9.2.2. Stosunek sprzeciwu wobec zamierzonej czynności zarządu (art. 361 k.r.o.) do odmowy zgody na dokonanie czynności (art. 37 k.r.o.)
str. 580

9.3. Stosunek zasady z art. 36 §, 3 zdanie pierwsze k.r.o. do regulacji art. 37 k.r.o.
str. 588

10. Ochrona dobrej wiary a zarząd majątkiem wspólnym
str. 603

10.1. Uwagi ogólne
str. 603

10.2. Podstawy normatywne obowiązywania zasady nemo plus iuris i jej treść
str. 604

10.3. Charakterystyka art. 169 k.c. oraz rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych
str. 610

10.4. Ochrona dobrej wiary a regulacja art. 36 §, 2 zdanie pierwsze k.r.o.
str. 619

10.5. Ochrona dobrej wiary a przepisy ograniczające lub wyłączające zarząd małżonka
str. 626

10.5.1. Uwagi ogólne
str. 626

10.5.2. Ochrona dobrej wiary w wypadku czynności z art. 37 §, 1 k.r.o. Rola art. 38 k.r.o.
str. 629

10.5.3. Ochrona dobrej wiary a instytucja sprzeciwu z art. 361 k.r.o.
str. 640

10.5.4. Ochrona dobrej wiary w sytuacji wydania jednego z orzeczeń z art. 40 k.r.o.
str. 642

10.5.5. Ochrona dobrej wiary a regulacja art. 36 §, 3 k.r.o.
str. 648

10.6. Podsumowanie
str. 652

Rozdział IV
Próba oceny nowej regulacji zarządu majątkiem wspólnym małżonków
str. 658

Wykaz literatury
str. 665