ebook Języki i kultury mniejszościowe w Europie Nicole Dołowy-Rybińska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2011

Książka Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi przedstawia współczesną sytuację trzech etnicznych grup kulturowych, ich sposób funkcjonowania na tle kultury dominującej, metody ochrony tożsamości, a zwłaszcza własnych języków. Szczególną rolę odgrywają tu działacze etniczni, toteż na interpretacji ich inicjatyw i wypowiedzi oparty jest autorski wywód. Zmiany językowe, ukazane jako wypadkowa sprzecznych sił: zanikania dialektów oraz prób poszerzania kręgu ich użytkowników, zostały opisane w porządku chronologicznym i medialnym.

Szczególny nacisk położono na zakres używania języków mniejszościowych w świecie mediów cyfrowych. Autorka wychodzi od ujęcia socjolingwistycznego, by dojść do analizy antropologicznej statusu mniejszości w dzisiejszym świecie, opisu metod identyfikacji z grupą oraz możliwości przetrwania małych języków w globalnej rzeczywistości.

Spis treści ebooka Języki i kultury mniejszościowe w Europie

Podziękowania 9

Wprowadzenie. Języki zagrożone – teoria i praktyka badawcza 13

Typologia języków zagrożonych 13
Odrodzenie etniczne i językowe 20
Czynniki wpływające na sytuację zagrożonych języków 27
Odwracanie zmiany językowej 31
Transmisja międzypokoleniowa 36
Edukacja 38
Języki mniejszościowe w życiu publicznym i mediach masowych 44
Oficjalizacja języka mniejszościowego 48
Postawa wobec języka 53
Instytucje i organizacje mniejszościowe 55
Bretoński, łużycki, kaszubski – trzy przypadki języków mniejszościowych 57
Metodologia badań 62

Rozdział I. Bretończycy – kultura mniejszościowa we Francji 70

Historia niezależnej Bretanii 71
Polityka językowa Francji wobec języka bretońskiego 79
Tożsamość negatywna i odejście od języka bretońskiego 92
Pozostałe przyczyny przechodzenia na język francuski 100
Ruch bretoński: Emsav 104
Odrodzenie kultury bretońskiej 110
Sytuacja języka bretońskiego i néo-bretonnants 117
Bretoński ruch stowarzyszeniowy 123
Rada Kultury Bretanii 131
Instytut Kultury Bretanii 134
Dastum i ochrona bretońskiego dziedzictwa oralnego 139
Ruch ekonomiczny a świat stowarzyszeniowy 144
Koncepcje Bretanii i ruch polityczny 152
Edukacja 158
Bretania dwujęzyczna czy… trójjęzyczna? 169
Obecność języka bretońskiego w różnych dziedzinach życia 175
Literatura bretońska i w języku bretońskim 175
Prasa i wydawnictwa w języku bretońskim 177
Nowe media 179
Sztuka i twórczość w Bretanii 182
Język bretoński w Kościele 186
Droga do dwujęzyczności w Bretanii 191
Biuro Języka Bretońskiego 200
Współczesna kultura bretońska 211

Rozdział II. Łużyczanie – słowiański naród w Niemczech 221

Łużyczanie jako mniejszość w Niemczech 222
Historia Łużyczan 226
Elementy tożsamości negatywnej u Łużyczan 231
Ekonomiczno-społeczne przyczyny odchodzenia Łużyczan od swojej kultury 243
Czynniki współcześnie osłabiające tożsamość łużycką 246
Początki świadomości etnicznej i instytucjonalnego ruchu narodowego 253
Sytuacja polityczno-instytucjonalna kultury łużyckiej w Niemieckiej Republice Demokratycznej 257
Sytuacja prawna Łużyczan w Republice Federalnej Niemiec 260
Czy istnieją jedne Łużyce? 269
Łużyce katolickie a Łużyce ewangelickie 271
Górne Łużyce i Dolne Łużyce 277
Wieś – miasto 290
Życie organizacyjne na Łużycach 293
Domowina 293
Organizacje młodzieżowe i rola młodych 300
Edukacja 303
Krótki rys historyczny 304
Szkolnictwo łużyckie obecnie 307
Projekt Witaj 309
Szkoły Witaj i program „2 plus” 313
Studia 315
Kursy dla dorosłych 317
Łużyckie organizacje edukacyjne – Łużyckie Towarzystwo Szkolne i Centrum Językowe Witaj 319
Instytut Łużycki jako organizacja naukowa 324
Język łużycki w różnych sferach życia 324
Wydawnictwa 324
Gazety i periodyki 325
Radio i telewizja 327
Produkcja filmowa 328
Język łużycki w Internecie 328
Język łużycki w życiu religijnym 329
Literatura i sztuka łużycka 332
Czy możliwa jest dwujęzyczność na Łużycach? 335
Współczesna kultura łużycka 343
Instytucjonalizacja życia kulturalnego na Łużycach i jej skutki 348
Kultura łużycka – folklor czy nowoczesność 351

Rozdział III. Kaszubi – mniejszość czy grupa posługująca się językiem regionalnym? 365

Historia Kaszubów 366
Elementy tożsamości negatywnej 379
Obecna sytuacja Kaszubów 393
Kim są Kaszubi? 397
Ruch kaszubski 405
Współczesny ruch kaszubski 415
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 419
Kaszubskie kluby studenckie i młodzieżowe 426
Instytut Kaszubski – organizacja naukowa 430
Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej 432
Kaszubski Uniwersytet Ludowy – działania na rzecz społeczności lokalnej 433
Sytuacja języka kaszubskiego 437
Edukacja 450
Kaszubski w różnych dziedzinach życia 461
Prasa 461
Radio i telewizja 463
Internet 466
Wydawnictwa 469
Literatura kaszubska 471
Sztuka i twórczość artystyczna 474
Język kaszubski w życiu religijnym 477
Czy na Kaszubach możliwa jest dwujęzyczność? 482
Współczesna kultura kaszubska 494

Mniejszości kulturowe i języki zagrożone we współczesnym świecie – w stronę antropologii i animacji 505

Współczesne postaci i sposoby istnienia etniczności 505
Języki mniejszościowe Europy – szanse przetrwania, funkcjonowanie, media 512
Języki mniejszościowe – przyszłość czy kres? 523
Języki mniejszościowe a zmiana kulturowa 529
Obecny sposób istnienia kultur mniejszościowych 533
Opieka państwa czy odpowiedzialność mniejszości 546
Przyszłość języków i kultur mniejszościowych – rola antropologii i animacji kultury 552

Wykaz wywiadów, spotkań i rozmów 563

Bibliografia 569