ebook Medycyna paliatywna

Spis treści ebooka Medycyna paliatywna

Przedmowa XX
1. PODSTAWOWE POJĘCIA MEDYCYNY PALIATYWNEJ. FILOZOFIA POSTĘPOWANIA W OPIECE PALIATYWNEJ. PODMIOTOWOŚĆ CHOREGO Jadwiga Pyszkowska 1
Propedeutyka medycyny paliatywnej 1
Filozofia postępowania w opiece paliatywnej 3
Podmiotowość chorego 5
Piśmiennictwo 7

2. ORGANIZACJA OPIEKI PALIATYWNEJ Aleksandra Ciałkowska-Rysz 9
Definicja opieki paliatywnej i medycyny paliatywnej 9
Zespół interdyscyplinarny 10
Formy organizacyjne opieki paliatywnej oraz ich finansowanie w Polsce 11
Kwalifikacja pacjentów do opieki paliatywnej 14
Ważne dokumenty dotyczące opieki paliatywnej 15
Procedury medyczne z mające zastosowanie w opiece paliatywnej 17
Piśmiennictwo 28

3. REAKCJE I POTRZEBY PSYCHICZNIE CHORYCH. PRZYSTOSOWANIE DO CHOROBY Krystyna de Walden-Gałuszko 31
Potrzeby psychiczne 31
Reakcje psychiczne na wiadomość o chorobie 33
Obraz choroby 33
Reakcje emocjonalne na chorobę 34
Przystosowanie do sytuacji kresu życia 38
Piśmiennictwo 43

4. UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKOWANIA SIĘ Z CHORYM I RODZINĄ Justyna Janiszewska 45
Znaczenie komunikacji 45
Umiejętności niezbędne w efektywnym komunikowaniu się z pacjentem i rodziną 46
Błędy w komunikacji 49
Rozmowa z chorym w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej oraz z jego rodziną 49
Kształcenie umiejętności komunikacyjnych 54
Piśmiennictwo 55

5. ZASADY POSTĘPOWANIA Z CHORYMI OBJĘTYMI OPIEKĄ PALIATYWNĄ 59

5.1. Ból u pacjentów z chorobą nowotworową. Przyczyny, patofizjologia, klasyfikacja i diagnostyka Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 59
Klasyfikacja bólów u pacjentów z chorobą nowotworową. Częstość występowania 59
Patofizjologia bólu w chorobach nowotworowych 62
Ocena bólu u pacjentów z chorobą nowotworową 70
Piśmiennictwo 74

5.2. Farmakoterapia bólu Aleksandra Ciałkowska-Rysz 76
Zasady leczenia bólu nowotworowego 76
Leki stosowane w terapii bólu 81
Koanalgetyki 96
Piśmiennictwo 101

5.3. Interwencyjne metody leczenia bólu u chorego na nowotwór Małgorzata Malec-Milewska, Jerzy Wordliczek 102
Wprowadzenie 102
Blokady neurodestrukcyjne 104
Termolezja 112
Kriolezja 113
Leki podawane dokanałowo 113
Leczenie chirurgiczne 118
Podsumowanie 122
Piśmiennictwo 122
5.4. Objawy ze strony układu oddechowego i ich leczenie Ewa Jassem, Iwona Damps-Konstańska 123
Wprowadzenie 123
Najczęstsze objawy ze strony układu oddechowego 124
Objawowe leczenie przeciwnowotworowe 124
Duszność 124
Przewlekły kaszel 131
Krwawienie płucne 134
Podsumowanie 136
Piśmiennictwo 136

5.5. Zaburzenia we krwi w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych i ich leczenie Wiesław Wiktor Jędrzejczak 138
Wprowadzenie 138
Zaburzenia we krwi spowodowane bezpośrednio przez choroby nowotworowe w zaawansowanych stadiach 139
Zaburzenia krwi spowodowane niekorzystnymi skutkami leczenia chorób nowotworowych 140
Pierwotna choroba krwi towarzysząca zaawansowanej chorobie nowotworowej 140
Postępowanie dotyczące zaburzeń krwi u chorych w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych 142
Podsumowanie 147
Piśmiennictwo 147
5.6. Objawy ze strony przewodu pokarmowego i ich leczenie Tomasz Dzierżanowski 148
Wprowadzenie 148
Zaparcie stolca 148
Nudności i wymioty 158
Kserostomia 163
Czkawka 164
Biegunka 165
Piśmiennictwo 168
5.7. Objawy ze strony układu moczowo-płciowego i ich leczenie Marcin Janecki 169
Wprowadzenie 169
Fizjologia 169
Zaburzenia w oddawaniu moczu 170
Krwiomocz 174
Przetoki moczowe 176
Zakażenia układu moczowego 177
Piśmiennictwo 179

5.8. Zaburzenia psychiczne w grupie chorych u kresu życia (i ich leczenie) Krystyna de Walden Gałuszko 181
Wprowadzenie 181
Zespół lękowy 181
Leczenie zespołów lękowych 182
Zespół depresyjny 184
Zaburzenia neuropsychiatryczne ostre 189
Otępienie 191
Zaburzenia zachowania 193
Piśmiennictwo 193

5.9. Nowoczesne sposoby profilaktyki i leczenia odleżyn Maciej Sopata 194
Wprowadzenie 194
Patogeneza 194
Klasyfikacja odleżyn 196
Kompleksowy program postępowania z odleżynami 198
Profilaktyka przeciwodleżynowa 199
Leczenie odleżyn 201
Piśmiennictwo 212

5.10. Wyniszczenia nowotworowe Tomasz Buss 214
Definicja i podział 214
Epidemiologia 215
Patofizjologia 216
Postępowanie w kacheksji 223
Postępowanie terapeutyczne 226
Piśmiennictwo 232

5.11. Zmęczenie/osłabienie w przebiegu choroby nowotworowej Tomasz Buss 233
Definicja 233
Epidemiologia 233
Patofizjologia 234
Ocena zmęczenia 237
Postępowanie 238
Piśmiennictwo 244

5.12. Stany nagłe w opiece paliatywnej Monika Rucińska 245
Wprowadzenie 245
Zespół żyły głównej górnej 245
Zespół ucisku rdzenia kręgowego 246
Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego 247
Krwotoki 248
Płyn w jamach ciała wymagający odbarczenia 248
Zaburzenia elektrolitowe i metaboliczne 250
Piśmiennictwo 251

5.13. Opieka paliatywna w chorobach neurologicznych Maria Łukasik 253
Stwardnienie zanikowe boczne 253
Pierwotne i przerzutowe guzy mózgu 261
Dystrofia mięśniowa Duchenne’a i rdzeniowy zanik mięśni 264
Piśmiennictwo 266

6. PALIATYWNA RADIOTERAPIA I SYSTEMOWE METODY LECZENIA ONKOLOGICZNEGO Jacek Jassem 267
Wprowadzenie 267
Radioterapia 267
Systemowe metody leczenia 270
Piśmiennictwo 276

7. CHIRURGIA PALIATYWNA U CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Janusz Piekarski 277
Wprowadzenie 277
Najważniejsze procedury w chirurgii paliatywnej 278
Piśmiennictwo 282

8. INTERAKCJE LEKÓW STOSOWANYCH W MEDYCYNIE PALIATYWNEJ Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 283
Wprowadzenie 283
Terapia niecelowa, leki niepotrzebne i błędy farmakoterapii 283
Interakcje lekowe 284
Niesteroidowe leki przeciwzapalne i paracetamol 285
Leki opioidowe 286
Glikokortykosteroidy 291
Benzodiazepiny 292
Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne 292
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny 292
Leki przeciwdrgawkowe 294
Inne podstawowe leki stosowane w opiece paliatywnej 294
Leki przeciwkrzepliwe 295
Leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze 295
Pokarm i leki roślinne 295
Monitorowanie leczenia 295
Piśmiennictwo 296

9. CHORY W WIEKU PODESZŁYM W OPIECE PALIATYWNEJ Aleksandra Modlińska 297
Jakość życia chorego w wieku podeszłym 300
Anamneza w praktyce 301
Farmakoterapia. Aspekty praktyczne 305
Podsumowanie 309
Piśmiennictwo 309

10. OPIEKA PALIATYWNA W CHOROBACH NIENOWOTWOROWYCH 311
10.1. Opieka paliatywna w przewlekłej chorobie nerek Monika Lichodziejewska-Niemierko 311
Przewlekła choroba nerek w Polsce i na świecie. Przyczyny 311
Szacowana filtracja kłębuszkowa a okresy przewlekłej choroby nerek 312
Jakość życia i objawy w zaawansowanej niewydolności nerek 313
Leczenie nerkozastępcze i postępowanie zachowawcze 313
Postępowanie zachowawcze. Modele predykcyjne ryzyka zgonu 315
Opieka paliatywna w okresie leczenia zachowawczego niewydolności nerek i u kresu życia 317
Piśmiennictwo 319

10.2. Opieka paliatywna nad osobami z niewydolnością serca Piotr Sobański, Małgorzata Krajnik 320
Wprowadzenie 320
Podział niewydolności serca 321
Modele sprawowania opieki paliatywnej nad chorymi z niewydolnością serca 321
Leczenie dolegliwości 324
Modyfikacja aktywności wszczepialnych urządzeń kardiologicznych 329
Opieka nad umierającymi 331
Podsumowanie 331
Piśmiennictwo 332

10.3. Leczenie objawowe chorych zakażonych HIV i pacjentów z AIDS Michał Chojnicki, Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 333
Wprowadzenie 333
Zakażenie wirusem HIV i przebieg choroby 334
Objawy i zespoły objawów typowe dla HIV/AIDS 335
Terapia antyretrowirusowa 337
Leczenie objawów 338
Terapia bólu u osób uzależnionych od opioidów oraz w trakcie terapii substytucyjnej 338
Opieka w domu 339
Ryzyko zakażenia związane z opieką nad pacjentem HIV-pozytywnym 339
Piśmiennictwo 340

11. OPIEKA NAD PACJENTEM UMIERAJĄCYM Anna Orońska 343
Wprowadzenie 343
Objawy fazy umierania 345
Leki 349
Sztuczne nawadnianie i odżywianie 350
Komunikacja z pacjentem i jego rodziną 350
Piśmiennictwo 351

12. ELEMENTY REHABILITACJI W OPIECE PALIATYWNEJ Wiesława Nyka 353
Wprowadzenie 353
Rehabilitacja, fizjoterapia, zespół rehabilitacyjny 353
Specyfika postępowania rehabilitacyjnego w opiece paliatywnej 354
Strategia postępowania rehabilitacyjnego w stosunku do pacjentów objętych opieką paliatywną 355
Procedury rehabilitacyjne zalecane do stosowania w przypadku pacjentów objętych opieką paliatywną 357
Piśmiennictwo 374

13. OPIEKA DUCHOWA W OPIECE PALIATYWNEJ Ks. Antoni Bartoszek 377
Z historii kształtowania się opieki duchowej w ramach opieki paliatywnej 377
Czym jest ludzka duchowość? 378
Istota opieki duchowej w opiece paliatywnej 380
Troska o religijność jako najgłębszy wymiar opieki duchowej (ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy chrześcijańskiej) 383
Zależność między opieką duchową a opieką psychologiczną 385
Piśmiennictwo 388

14. PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE RODZIN OSÓB CHORYCH PODLEGAJĄCYCH OPIECE PALIATYWNEJ Bożena Winch 389
Wprowadzenie 389
Problemy psychologiczne rodzin pacjentów chorujących onkologicznie 390
Pomoc psychologiczna dla rodzin w fazie leczenia paliatywnego 395
Piśmiennictwo 403

15. OCENA JAKOŚCI ŻYCIA CHORYCH I JAKOŚCI OPIEKI PALIATYWNEJ Maria Forycka, Wojciech Leppert 405
Wprowadzenie. Pojęcie jakości życia 405
Kryteria psychometryczne narzędzi służących do badania jakości życia 407
Kryteria pozapsychometryczne narzędzi badania jakości życia 408
Przegląd kwestionariuszy stosowanych do oceny jakości życia chorych poddanych opiece paliatywnej 408
Ocena jakości życia w praktyce klinicznej 416
Ocena jakości opieki paliatywnej 417
Podsumowanie 420
Piśmiennictwo 420

16. WYPALENIE ZAWODOWE Joanna Kozaka 423
Wprowadzenie 423
Objawy wypalenia zawodowego 423
Definicja wypalenia zawodowego 423
Rozpowszechnienie syndromu wypalenia zawodowego 426
Model wypalenia zawodowego 426
Przyczyny wypalenia zawodowego 428
Radzenie sobie z wypaleniem zawodowym 431
Piśmiennictwo 432
17. PROBLEMY ETYCZNE W OPIECE PALIATYWNEJ Krystyna de Walden-Gałuszko, Leszek Pawłowski 435
Wprowadzenie 435
Zasady poszanowania autonomii 435
Zasada poszanowania godności 437
Poszanowanie zasady „nie szkodzić” (primum non nocere) 438
Poszanowanie zasady czynienia dobra 442
Poszanowanie zasady sprawiedliwości 443
Piśmiennictwo 443

18. PROBLEMY PRAWNE W OPIECE PALIATYWNEJ Leszek Pawłowski 445
Wprowadzenie 445
Organizacja opieki paliatywnej i hospicyjnej w polskim systemie ochrony zdrowia 445
Warunki udzielania świadczeń gwarantowanych w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej 446
Relacje pomiędzy lekarzem a pacjentem i jego bliskimi 447
Zasady zaangażowania wolontariuszy w opiece paliatywnej 452
Zasady postępowania wobec chorego u kresu życia 453
Postępowanie w razie pogorszenia się stanu zdrowia lub śmierci pacjenta 454
Szczegółowe zasady dotyczące obrotu lekami zawierającymi środki odurzające i substancje psychotropowe 455
Piśmiennictwo 456

SKOROWIDZ 457