ebook Mikrobiologia środowisk Mieczysław K. Błaszczyk

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2023

Podręcznik Mikrobiologia środowisk z zakresu mikrobiologii różnych środowisk, uwzględniający środowiska skrajne. Autor scharakteryzował wspólnotę bakterii, podał jej klasyfikację i metody identyfikacji.

Drugie wydanie zawiera pewne elementy, które zostały w tym czasie publikowane, a mianowicie nieco precyzyjniej i szczegółowiej opisywane wspólnoty mikroorganizmów zwane jako mikrobiomy siedliska, środowiska, ekosystemu. Obok bakterii często w analizach metagenomicznych uwzględniano grzyby, a w nielicznych Protista. Poszukiwano również w ekosystemowych i globalnych analizach metagenomicznych mikroorganizmów rdzennych (core microorganisms), występujących zawsze w tego typu środowiskach, a nawet w nielicznych publikacjach opisywano konstrukty mikrobiomu, w skład których wchodziły nieliczne, ale istotne ekologicznie mikroorganizmy. Wyniki tych badań zaprezentowano zgodnie z ówczesną klasyfikacją i nomenklaturą mikroorganizmów.

Książka jest przeznaczona dla studentów: biologii, ekologii, biotechnologii, ochrony środowiska, inżynierii środowiska, rolnictwa, ogrodnictwa, zootechniki, słuchaczy studiów podyplomowych i doktoranckich oraz osób pracujących w tych dziedzinach, a pragnących rozszerzyć i uaktualnić swą wiedzę. Mogą z niej także korzystać dziennikarze popularyzujący naukę.

Spis treści ebooka Mikrobiologia środowisk

1. Wspólnoty bakterii w środowisku 1
1.1. Wprowadzenie 2
1.2. Organizacja przestrzenna wspólnoty bakterii 7
1.3. Wpływ czynników fizykochemicznych na wspólnotę bakterii 11
1.4. Struktura i bioróżnorodność populacji tworzących wspólnoty bakterii 15
1.5. Funkcje populacji we wspólnocie bakterii (nisze ekologiczne) 19
1.6. Klasyfikacja bakterii środowiskowych na podstawie szybkości wzrostu 19
1.7. Klasyfikacja i identyfikacja bakterii 25
1.8. Aktualne spojrzenie na klasyfikację bakterii 36
1.9. Strategie przeżycia bakterii w środowisku 42
1.10. Rola wspólnoty bakterii w środowisku 43
1.11. Metagenomy wspólnoty bakterii 45
Literatura 48

2. Czynniki środowiskowe a mikroorganizmy 53
2.1. Wprowadzenie 54
2.2. Temperatura 58
2.3. Promieniowanie słoneczne 64
2.4. Odczyn 69
2.5. Potencjał oksydoredukcyjny 74
2.6. Zasolenie 76
2.7. Aktywność wody (A_w) 77
Literatura 79

3. Mutualizm troficzny mikroorganizmów 81
3.1. Wprowadzenie 82
3.2. Ryzosfera 82
3.3. Mikoryza 89
3.4. Symbiozy bakterii wiążących azot cząsteczkowy 95
3.5. Endofityzm 101
3.6. Syntrofia 105
Literatura 112

4. Mikrobiologiczna degradacja materii organicznej w warunkach beztlenowych 117
4.1. Wprowadzenie 118
4.2. Węgiel organiczny na kuli ziemskiej 121
4.3. Klasyfikacja bakterii beztlenowych 122
4.4. Degradacja materii organicznej w warunkach beztlenowych 128
4.5. Mikrobiologiczna degradacja węglowodanów 137
4.6. Mikrobiologiczna degradacja białek 140
4.7. Mikrobiologiczna degradacja lipidów 149
4.8. Mikrobiologiczna degradacja węglowodorów 152
4.9. Mikrobiologiczna degradacja igieł roślin szpilkowych 160
4.10. Degradacja różnych surowców i wyrobów 161
Literatura 162

5. Rola bakterii w obiegu pierwiastków w przyrodzie 165
5.1. Wprowadzenie 166
5.2. Obieg tlenu w przyrodzie 168
5.3. Obieg węgla w przyrodzie 168
5.4. Obieg azotu w przyrodzie 173
5.5. Obieg fosforu 197
5.6. Obieg siarki w przyrodzie 199
5.7. Obieg żelaza w przyrodzie 210
5.8. Reakcje utleniania i redukcji 214
Literatura 215

6. Lądy środowiskiem życia bakterii 221
6.1. Wprowadzenie 222
6.2. Roztwór glebowy 224
6.3. Materia organiczna w glebie 226
6.4. Biomasa bakterii w glebie 226
6.5. Mikroorganizmy hodowalne występujące w glebach 227
6.6. Mikroorganizmy autochtoniczne i zymogenne, hodowalne 236
6.7. Struktura wspólnoty bakterii w glebach 239
6.8. Gleby pustynne 254
6.9. Zimne, wilgotne obszary gleb arktycznych (tundra) 257
6.10. Gleby geotermicznie podgrzewane 261
6.11. Gleby Amazonii 263
6.12. Głębie skorupy ziemskiej 265
6.13. Regiony zawierające ropę naftową 266
6.14. Regiony zawierające pokłady węgla kamiennego 269
Literatura 270

7. Ekosystemy słodkowodne środowiskiem życia bakterii 275
7.1. Wprowadzenie 276
7.2. Status troficzny zbiorników wodnych 276
7.3. Materia organiczna w ekosystemach słodkowodnych 277
7.4. Bakterioneuston 283
7.5. Wetlandy 283
7.6. Zalane pola ryżowe 286
7.7. Rzeki 288
7.8. Jeziora 290
7.9. Pętla mikrobiologiczna w jeziorach 291
7.10. Bakterie hodowalne ekosystemów słodkowodnych 293
7.11. Typowe dominujące taksony bakterii słodkowodnych 296
7.12. Aktualne spojrzenie na wspólnoty bakterii jezior słodkowodnych 302
7.13. Bakterie w osadach 308
7.14. Taksony bakterii osadów jezior o różnej trofii 311
7.15. Populacje bakterii przytwierdzone do agregatów organicznych 312
7.16. Mikroorganizmy wód hiporei 312
7.17. Samooczyszczanie się zbiorników wodnych 312
Literatura 314

8. Oceany środowiskiem życia bakterii 319
8.1. Wprowadzenie 320
8.2. Skład chemiczny wody morskiej 321
8.3. Produkcja pierwotna netto w morzach i oceanach 322
8.4. DOM i POM w wodach morskich i oceanicznych 323
8.5. Charakterystyka oceanu jako środowiska życia 325
8.6. Strefa bakterioneustonu 327
8.7. Strefa epipelagiczna (fotyczna) oceanów 329
8.8. Strefa przybrzeżna oceanów 336
8.9. Głębiny oceanów i osady 345
8.10. Dno morskie 349
8.11. Cechy charakterystyczne bakterii morskich 354
8.12. Zsekwencjonowane genomy bakterii morskich 357
Literatura 357

9. Środowiska skrajne 361
9.1. Wprowadzenie 362
9.2. Środowiska termofilne 363
9.3. Środowiska psychrofilne 368
9.4. Środowiska silnie kwaśne 377
9.5. Środowiska alkaliczne 382
9.6. Środowiska halofilne 387
9.7. Środowiska o wysokim ciśnieniu hydrostatycznym 399
9.8. Środowiska napromieniowane 403
9.9. Środowiska oligotroficzne 407
9.10. Środowiska zawierające duże ilości siarkowodoru 415
9.11. Środowiska zawierające metale ciężkie 416
Literatura 418

10. Inne środowiska życia mikroorganizmów 425
10.1. Wprowadzenie 426
10.2. Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka 426
10.3. Mikroflora skóry i śluzówek człowieka 436
10.4. Mikroflora żołądka zwierząt przeżuwających 440
10.5. Mikroflora przewodu pokarmowego termitów 444
10.6. Mikroflora jelita dżdżownic 448
Literatura 449

11. Mikrobiologia powietrza 453
11.1. Wprowadzenie 454
11.2. Ilościowe występowanie bakterii w powietrzu 455
11.3. Skład jakościowy bakterii występujących w powietrzu 457
11.4. Bakterie w powietrzu pomieszczeń publicznych 459
11.5. Dopuszczalna liczba bakterii i grzybów w powietrzu 460
11.6. Emisje bakterii przez biologiczne oczyszczalnie ścieków, kompostownie i składowiska 461
11.7. Aktualne spojrzenie na bakterie troposfery 463
11.8. Powietrze morowe 465
Literatura 468

Skróty tytułów czasopism 471

Skorowidz 475