ebook Prosta mowa końca XVIII wieku Joanna Getka

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2012

Autorka omawia język druku poczajowskiego z 1794 roku, który reprezentuje schyłkowy okres tzw. prostej mowy, czyli zachodnioruskiego (białorusko-ukraińskiego) języka literackiego, który apogeum swojego rozkwitu osiągnął w wieku XVII, natomiast w następnym stuleciu zakres jego użycia został ograniczony praktycznie do piśmiennictwa powstającego w klasztorach greckokatolickich.

Na książkę składają się cztery rozdziały poświęcone kolejno: grafice, fonetyce, morfologii i leksyce. Rozdziały poprzedza obszerny Wstęp, w którym poruszono szereg ważnych zagadnień związanych z sytuacją kulturalną i językową ziem białorusko-ukraińskich w XVIII w., wzajemnymi kontaktami białorusko-ukraińskimi oraz kontaktami z polszczyzną, kryteriami językowymi pozwalającymi na rozgraniczenie zabytków białoruskich i ukraińskich, historią drukarni w Poczajowie i jej działalnością wydawniczą, wreszcie charakterystyką badanego zabytku jako gatunku literackiego, jego potencjalnego pierwowzoru (-ów).

Zakończenie przynosi umiejętne i szczegółowe podsumowanie analizy języka zabytku przeprowadzonej w czterech wcześniejszych rozdziałach. Ostatecznym i najważniejszym wynikiem badawczym jest stwierdzenie, że "Nauki Parafialne" napisane są językiem o wyraźnych cechach ukraińskich, a zatem należy je uznać za tekst należący w pierwszym rzędzie do piśmiennictwa ukraińskiego XVIII w.

Spis treści ebooka Prosta mowa końca XVIII wieku

Jaka Ruś? Dylematy historii kultury ruskiej 7

I. Uwagi wstępne 11

1. Założenia badawcze 11
2. Julian Dobryłowski 14
3. Język wydania na tle języków i piśmiennictwa ziem białorusko-ukraińskich 17
4. Problem pierwowzoru 38
5. Drukarnia w Poczajowie 45
6. Nauki jako gatunek literacki 56

II. Grafika i ortografia zabytku 60

1. Charakterystyka ogólna 60
2. Znaki w linii 64
3. Znaki nad linią 67
4. Litery wyniesione 68
5. Skróty wyrazowe 69
6. Oznaczanie liczb 70
7. Błędy 71

III. Fonetyka 85

1. Wokalizm 85
2. Konsonantyzm 100
3. Podsumowanie 125

IV. Morfologia 129

1. Rzeczownik 129
2. Zaimek 166
3. Przymiotnik 189
4. Liczebnik 202
5. Czasownik 217

V. Leksyka 259

1. Założenia badawcze 259
2. Uwagi metodologiczne 259
3. Rezultaty analizy 269

VI. Zakończenie 274

Aneks. Wykaz zwrotów z „czyli” (objaśnień), wykorzystanych w analizie leksyki zabytku 287

VII. Bibliografia 290