ebook Warsztaty weneckie w drugiej połowie XV i w XVI wieku Bellini, Giorgione, Tycjan, Tintoretto Grażyna Bastek

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2025

Synteza współczesnej wiedzy o technikach malarskich mistrzów weneckich

Dla badaczy technik malarskich sztuka Wenecjan to szczególnie ciekawe pole, a jednocześnie duże wyzwanie. Muszą się bowiem zmierzyć z wielowiekowymi legendami i tajemnicami warsztatu największych mistrzów koloru. Wyjątkowość sztuki weneckiej opierała się na wysokiej jakości dostępnych w mieście tworzyw i eksperymentach technologicznych, prowadzonych przez miejscowych artystów.

W ciągu ostatnich kilku dekad obrazy mistrzów weneckich poddane zostały wnikliwym badaniom technologicznym. Rentgenogramy, reflektogramy w podczerwieni i próbki farby pobrane z wielu wybitnych dzieł pozwoliły na identyfikację materiałów używanych przez malarzy i rozpoznanie ich warsztatowych procedur.

Grażyna Bastek opisuje budowę dawnych malowideł. Pisząc o funkcjonowaniu warsztatów największych artystów weneckich – Belliniego, Giorgiona, Tycjana i Tintoretta – skupia się nie tylko na materii ich dzieł, lecz także na technikach warsztatowych, organizacji pracy, zamówieniach i ich realizacjach.

Warsztaty weneckie to doskonała pozycja zarówno dla studentów historii sztuki oraz wszystkich osób planujących podjęcie studiów w tym obszarze, jak i dla pasjonatów malarstwa, którzy pragną poszerzyć swoją wiedzę.

Spis treści ebooka Warsztaty weneckie w drugiej połowie XV i w XVI wieku

Wstęp. Dawni mistrzowie we współczesnych muzeach 9

CZĘŚĆ I. STRUKTURA OBRAZU 27

Podobrazia 29
Podobrazia drewniane 29
Podobrazia płócienne 36

Grunty 45
Gruntowanie desek 45
Gruntowanie desek i płócien w XVI wieku 48

Złocenia 51
Złoto płatkowe 52
Rytowanie, puncowanie, sgraffito 53
Złoto proszkowe 56

Podrysowanie 59
Przygotowanie do malowania 59
Materiały stosowane do nanoszenia podrysowań 63
Metody nanoszenia podrysowań 65

Imprimitura 71

Farby i warstwy malarskie 81
Wyrabianie farb 81
Przygotowanie palet 83
Kolejność malowania 87

Spoiwa malarskie. Między techniką a stylem 89
Spoiwo klejowe 91
Malarstwo temperowe we Włoszech 97
Malarstwo olejne na północy Europy i w Niderlandach 102
Pomiędzy Niderlandami a Italią 107
Adaptacja spoiwa olejnego we Włoszech 113
Adaptacja spoiwa olejnego w Wenecji 121
Werniksy 126

CZĘŚĆ II. DISEGNO I COLORITO W WENECJI 133

Disegno veneziano. Rysunek w warsztatach weneckich mistrzów 135
Giovanni Bellini 137
Giorgione 151
Tycjan 156
Tintoretto 165
Disegno i colorito w świetle florenckiej praktyki warsztatowej 174
Unione Michała Anioła 178
Sfumato Leonarda da Vinci 183

Colorito veneziano 191
Materiały malarskie w Wenecji 192
Wenecka paleta 209
Colore i colorito 219
Boschini i pochwała weneckiego malarstwa: macchie, senza macchia, anzi splendori 221
Sprezzatura 224

CZĘŚĆ III. WARSZTATY MISTRZÓW WENECKICH OD BELLINIEGO DO TINTORETTA 229

Giovanni Bellini 231
Repliki w warsztacie Belliniego 242
Technika malarska Belliniego 252
Uczta bogów – Giovanni Bellini i Tycjan 259

Giorgione 265
Leonardo w Wenecji 270
Dürer i sztuka niemiecka w Wenecji 277
Sfortuna critica 283
Giorgione i giorgioneschi 290
Technika malarska Giorgiona 295
Farby mistrza 298
Badania technologiczne a interpretacje obrazów Giorgiona 302

Tycjan 313
Repliki w warsztacie Tycjana 324
Technika malarska Tycjana 346
W stronę późnego stylu. Pittura di macchia 353
Non finito 358

Jacopo Comin, zwany Robusti, zwany Tintoretto 383
Il disegno di Michelangelo e il colorito di Tiziano 388
Portrety i ich repliki w warsztacie Tintoretta 399
Prestezza del fatto 403
Technika malarska Tintoretta 410

Zakończenie 423

Indeks osób 427
Źródła ilustracji 433
Bibliografia 437