ebook Wiedzieć i rozumieć, aby być obywatelem Anna Wiłkomirska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2013

Edukacja obywatelska w czasie kryzysów ekonomicznych i politycznych, w czasie doraźności i relatywizacji wartości oraz postępującego zaniku więzi społecznych nabiera szczególnego znaczenia.

Jednym z podstawowych zadań szkoły jest wychowanie młodych obywateli dysponujących bogatym zasobem cnót i kompetencji obywatelskich określanych w kategoriach świadomości oraz motywacji i dyspozycji do uczestnictwa społecznego. Czy szkoła wywiązuje się z tego zadania w Polsce, Europie i w świecie?

Międzynarodowe badania ICCS (International Civic and Citizenship Education Study), których wyniki są przedmiotem analiz w tej książce, objęły trzy wymiary: systemy szkolnej edukacji obywatelskiej, wiedzę obywatelską oraz postawy obywatelskie czternastolatków. Problematyka publikacji dotyczy dwóch pierwszych. Autorka dokładnie przedstawia i poddaje analizie rezultaty badania wiedzy obywatelskiej polskich gimnazjalistów na tle ich rówieśników z 37 krajów świata.

Książka jest adresowana zarówno do środowiska pedagogów akademickich oraz przedstawicieli nauk społecznych, jak i władz oświatowych oraz nauczycieli na co dzień zajmujących się wychowaniem młodzieży.

*********

To know and understand to be a citizen. An empirical study

The book presents the results of the international research called the International Civic and Citizenship Education Study. The research covered: systems of school civic education, civic knowledge and civic attitudes of 14-year-olds. The issue of the publication concerns the first two issues. The author presents and analyzes the results of the study of civic knowledge of Polish middle school students against the background of their peers from 37 countries around the world.

Spis treści ebooka Wiedzieć i rozumieć, aby być obywatelem

Wstęp 7

Rozdział 1. Obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie i obywatelskość 17
1.1. Obywatelstwo i obywatel 17
1.2. Społeczeństwo obywatelskie i obywatelskość 24
1.3. Współczesne podejścia do obywatelstwa: model indywidualistyczny vs. wspólnotowy 35
1.4. Uczestnictwo obywatelskie 39

Rozdział 2. Badanie obywatelstwa, społeczeństwa obywatelskiego – poszukiwanie wskaźników empirycznych 47
2.1. Metodologia i wyniki międzynarodowych badań empirycznych 47
2.2. Wyniki wybranych badań polskich 56
2.3. International Civic and Citizenship Study (ICCS) 2009 – historyczny i teoretyczny kontekst badania 61

Rozdział 3. Edukacja obywatelska w badanych krajach 78
3.1. Edukacja obywatelska w Europie 79
3.2. Wybrane konteksty edukacji w badanych krajach 84
3.3. Szkolne kształcenie obywatelskie w badanych krajach 89
3.4. Kształcenie obywatelskie w Polsce 95

Rozdział 4. Wiedza obywatelska 14-latków 99
4.1. Wyniki na skali wiedzy obywatelskiej 100
4.2. Analiza wybranych pytań testu 109
4.3. Porównanie wyników 14-latków w CIVED i ICCS 120
4.4. Braki w wiedzy polskich uczniów 123
4.5. Najważniejsze wnioski z badania wiedzy obywatelskiej 128

Rozdział 5. Uwarunkowania wyników testu wiedzy obywatelskiej 129
5.1. Uwarunkowania wiedzy obywatelskiej w próbie międzynarodowej 129
5.2. Uwarunkowania wyników testu wiedzy obywatelskiej w Polsce 148
5.3. Związki wiedzy obywatelskiej z innymi czynnikami – analizy w próbie międzynarodowej 161
5.4. Wnioski z badania uwarunkowań wiedzy obywatelskiej 14-latków 170

Rozdział 6. Edukacja obywatelska w opiniach nauczycieli 172
6.1. Odpowiedzialność za edukację obywatelską w szkole i jej cele 174
6.2. Szkolna edukacja obywatelska a aktywność na rzecz środowiska 179
6.3. Samoocena kompetencji nauczycielskich 183
6.4. Doskonalenie edukacji obywatelskiej 185
6.5. Analiza wybranych elementów kultury szkoły 187
Podsumowanie wyników badania i refleksje końcowe 190

Bibliografia 199
Spis tabel, wykresów i rysunków 207