-17%

ebook Autorytaryzm a brzytwa Ockhama Piotr Radkiewicz

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2012

Recenzowana praca jest rzadko dziś spotykaną wielostronną, krytyczną monografią jednego z najważniejszych konstruktów teoretycznych z zakresu nauk społecznych. (…) Należy mieć nadzieję, że wśród uważnych czytelników wywoła dyskusję przekraczającą ramy nauk społecznych, w tle całej pracy pojawia się bowiem trafna – choć nie całkiem przyjemna dla naukowców – konstatacja, że przywiązanie do własnych hipotez i do autorytetów bywa silniejsze niż rzetelna weryfikacja empiryczna owych hipotez.
prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska
Książka jest wyrazem imponującego zamysłu autora – dokonania wiwisekcji pojęcia autorytaryzmu (…). Celem, a może po prostu konsekwencją tej wiwisekcji jest dotarcie do „istoty” pojęcia, „rozebranie” go na części składowe, a w rezultacie odarcie z negatywnej wartościowości, ulokowanie w szerszym kontekście społeczno-politycznym, a także identyfikacja głębszego ideologicznego tła popularności tego pojęcia w psychologii. (…) Ogółem dzieło świadczy o ogromnej kompetencji teoretycznej i metodologicznej Autora. Jest to z pewnością najbardziej obszerna praca dotycząca autorytaryzmu, jaka powstała w polskiej psychologii.
prof. dr hab. Maria Lewicka

Piotr Radkiewicz, doktor psychologii, adiunkt w Instytucie Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i w Instytucie Psychologii PAN. Prowadzi badania z zakresu: psychologii społecznej, psychologii politycznej i makropsychologii. Autor kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w polskich i zagranicznych monografiach i czasopismach naukowych. Wraz z Renatą Siemieńską jest redaktorem naukowym monografii Społeczeństwo w czasach zmiany (2009).

Spis treści ebooka Autorytaryzm a brzytwa Ockhama

Wprowadzenie 9
Część I
Teoria autorytaryzmu
Rozdział 1. Osobowość autorytarna: geneza teorii, model teoretyczny
i krytyka 18
1.1. Pionierskie idee ojców założycieli 18
Autorytarna kultura a totalitaryzm (teoria Wilhelma Reicha) 18
Charakter autorytarny (teoria Ericha Fromma) 20
Struktura charakteru autorytarnego (koncepcja Abrahama Maslowa) 21
1.2. Teoria osobowości autorytarnej (Theodor W. Adorno,
Else Frenkel-Brunswick, Daniel J. Levinson, Nevitt Sanford) 23
Krytyka 26
Trafność teorii 30
Uwagi końcowe 32
1.3. Alternatywne konceptualizacje
i inne metody pomiaru osobowości autorytarnej 32
Miękkość versus twardość umysłowa (teoria Hansa Jürgena Eysencka) 32
Dogmatyzm (teoria Miltona Rokeacha) 35
Konserwatyzm (koncepcja Glenna Wilsona) 38
Autorytaryzm i buntowniczość (badania Melvina L. Kohna) 40
Dyrektywność (koncepcja Johna J. Raya) 41
1.4. Podsumowanie 42
Rozdział 2. Współczesne teorie i badania. Autorytaryzm jako dyspozycja
osobowości, wymiar ideologii i zjawisko wewnątrzgrupowe 45
2.1. Koncepcja prawicowego autorytaryzmu Roberta Altemeyera 45
Krytyka skali F 45
Autorytaryzm prawicowy: definicja konstruktu 48
Czy istnieje lewicowy autorytaryzm? 50
Poznawcze deficyty osób autorytarnych 51
Autorytaryzm a polityka 53
Geneza prawicowego autorytaryzmu 53
Porównanie teorii osobowości autorytarnej
i koncepcji prawicowego autorytaryzmu 54
2.2. Teoria dominacji społecznej Jima Sidaniusa i Felicii Pratto 55
Model dominacji społecznej i jego weryfikacja 56
Orientacja na dominację społeczną i mity legitymizujące
nierówności 58
Orientacja na dominację społeczną a prawicowy autorytaryzm 60
2.3. Model autorytaryzmu grupowego Johna Duckitta 63
2.4. Model podwójnego procesu Johna Duckitta 66
2.5. Procesualny model autorytaryzmu grupowego Josta Stellmachera
i Thomasa Petzela 72
2.6. Teoria autorytaryzmu dzisiaj. Krytyczna analiza i próba integracji 76
Cel empirycznej części opracowania 84
Część II
Badania nad modelem mentalności autorytarnej
Metoda 95
Rozdział 3. Kowariancja składowych modelu mentalności autorytarnej
i jej źródła 104
3.1. Analiza interkorelacji składowych modelu 104
3.2. Składowe modelu mentalności autorytarnej a socjalizacja 108
3.3. Składowe modelu mentalności autorytarnej
a wartości osobiste 110
3.4. Składowe modelu mentalności autorytarnej a osobowość 114
3.5. Składowe modelu mentalności autorytarnej
a przekonania o świecie społecznym 119
3.6. Psychologiczna realność modelu mentalności autorytarnej –
podsumowanie 122
Rozdział 4. Relacje przyczynowe w obrębie modelu mentalności
autorytarnej 127
4.1. Model autorytaryzmu grupowego Stellmachera i Petzela
(model 1 = AG , RWA + AG-N) 129
4.2. Test modelu podwójnego procesu (model 2 = KS + RWA + AG-N) 131
4.3. Model własny (model 3 = KS + AG + RWA + AG-N) 134
4.4. Podsumowanie 138
Rozdział 5. Model mentalności autorytarnej
a syndrom etnocentryczny 140
5.1. Czy autorytaryzm „prawicowy” i „narodowy”
implikują tę samą umysłową reprezentację grupy narodowej? 140
5.2. Ile jest autorytaryzmu w prawicowym autorytaryzmie? 146
Test trzech postulatów 151
Efekt mediacyjny? 155
5.3. Autorytaryzm grupowy zorientowany na grupę narodową
a etnocentryzm: rola ideologii 156
5.4. Model mentalności autorytarnej i etnocentryzm –
empiryczny model zależności 159
5.5. Podsumowanie 165
Rozdział 6. „Czynnik ideologiczny”. Co to takiego? 168
6.1. Czynnik ideologiczny a ideologia prawicowa 168
6.2. Czynnik ideologiczny i nieideologiczny a przekonania
na temat demokracji 173
Rozdział 7. Dynamika reakcji autorytarnej 177
7.1. Badanie 180
7.2. Wyniki 182
7.3. Podsumowanie 186
Rozdział 8. Podsumowanie części empirycznej.
Najważniejsze wyniki i ich implikacje 188
Zakończenie 208
Załączniki
Załącznik 1 212
Załącznik 2 216
Załącznik 3 234
Załącznik 4 237
Załącznik 5 243
Załącznik 6 248
Abstract 252
Bibliografia 256
Indeks nazwisk 269