Ebook Farmakologia. Repetytorium Ryszard Korbut

Spis treści ebooka Farmakologia. Repetytorium

Przedmowa 11
Rozdział I Farmakologia ogólna Jacek Jawień 13
Wiadomości wstępne 14
Receptory 14
Białka G 15
Rola cyklicznego AMP (cAMP) w organizmie 15
Wapń jako wtórny przekaźnik 16
Wydzielanie mediatorów przez synapsę 16
Botulina 16
Jak powstaje nowy lek? 17

Rozdział II Leki działające na autonomiczny układ nerwowy Jacek Jawień 19
II-1. Leki wpływające na przekaźnictwo cholinergiczne 23
Nerwy cholinergiczne 23
Muskarynowe receptory cholinergiczne 23
Leki cholinomimetyczne 23
Leki cholinolityczne (antagoniści muskarynowi) 25
Receptor nikotynowy 26
II-2. Leki wpływające na złącze nerwowo-mięśniowe 28
Związki niedepolaryzujące 28
Związki depolaryzujące 28
II-3. Leki wpływające na przekaźnictwo adrenergiczne 29
Aminy katecholowe 29
Receptory adrenergiczne 30
Leki pobudzające receptory adrenergiczne (leki sympatykomimetyczne) 30
Leki pobudzające receptory dopaminergiczne 31
Leki o pośrednim działaniu sympatykomimetycznym 31
Leki α-adrenolityczne 32
Selektywni antagoniści receptorów α1-adrenergicznych 32
Leki sympatykolityczne 32
Leki β-adrenolityczne (β-blokery) 33

Rozdział III Środki znieczulające miejscowo Rafał Olszanecki 35
Mechanizm działania 36
Budowa chemiczna i klasyfikacja 36
Zastosowanie kliniczne 36
Działania niepożądane 37

Rozdział IV Leki działające na ośrodkowy układ nerwowy Paweł Wołkow 39
IV-1. Ogólna organizacja ośrodkowego układu nerwowego 44
Aminokwasy hamujące 44
Aminokwasy pobudzające 46
Aminy 46
Puryny, pirymidyny i ich pochodne 47
Neuroprzekaźniki gazowe 47
Neuropeptydy 48
Kannabinoidy 48
Klasyfikacja leków działających na ośrodkowy układ nerwowy 48
IV-2. Leki uspokajające i nasenne 49
Barbiturany 49
Benzodiazepiny 50
Antyhistaminiki 51
Wodzian chloralu 51
Leki działające na pozasynaptyczne receptory GABAA 51
Leki działające wybiórczo na podjednostki tworzące receptor GABAA 51
Agoniści receptorów melatoninowych 51
Anksjolityki niewykazujące działania nasennego 52
IV-3. Leki stosowane w zaburzeniach czynności elektrycznej ośrodkowego układu nerwowego 53
Podział napadów padaczkowych 53
Leki przeciwpadaczkowe 53
Ogólne zasady leczenia napadów padaczkowych 57
Leczenie różnych rodzajów napadów padaczkowych 57
IV-4. Opioidowe leki przeciwbólowe 59
Czyści agoniści receptorowi 59
Czyści antagoniści receptorów opioidowych – leczenie zatruć 61
Inne grupy leków przeciwbólowych 61
Drabina analgetyczna Światowej
Organizacji Zdrowia 61
IV-5. Środki znieczulenia ogólnego i zasady anestezji chirurgicznej 63
Anestetyki dożylne 63
Anestetyki wziewne 64
IV-6. Leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki) 66
IV-7. Leki przeciwdepresyjne i stabilizujące nastrój 68
Inhibitory wychwytu monoamin 68
Inhibitory rozkładu monoamin 69
Leki stabilizujące nastrój 69
IV-8. Leczenie zespołów otępiennych 71
IV-9. Leczenie choroby Parkinsona i innych zaburzeń układu pozapiramidowego 72
Leczenie choroby Parkinsona 72
Leczenie choroby Huntingtona 73
Leczenie stwardnienia zanikowego bocznego 73
IV-10. Wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy 74
IV-11. Psychoanaleptyki i psychodysleptyki 75
Leczenie uzależnień 76

Rozdział V Farmakologia autakoidów Jacek Jawień, Rafał Olszanecki 77
V-1. Wstęp 80
V-2. Autakoidy aminowe 81
Histamina 81
Serotonina 81
V-3. Leki stosowane w leczeniu migreny 83
Leki stosowane do przerywania i łagodzenia napadów migreny 83
Leki stosowane w profilaktyce napadów migreny 83
V-4. Autakoidy peptydowe 84
Bradykinina 84
Angiotensyna 84
Endoteliny 86
V-5. Autakoidy purynowe 87
V-6. Autakoidy gazowe 88
Tlenek azotu 88
V-7. Autakoidy lipidowe 91
Wstęp 91
Czynnik aktywujący płytki 91
Eikozanoidy 92
Szlak syntazy prostaglandyny H (cyklooksygenazy) 92
V-8. Niesteroidowe leki przeciwzapalne 96
Wstęp 96
Mechanizm działania 96
V-9. Zarys farmakoterapii bólu 101
V-10. Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia stawów 104
Leki łagodzące objawy choroby 104
Leki modyfikujące przebieg choroby 104
V-11. Farmakoterapia dny moczanowej 106
Leki stosowane w leczeniu ostrego napadu dny 106
Leki stosowane w długotrwałym
leczeniu dny 106

Rozdział VI IMMUNO FARMAKOLOGIA Rafał Olszanecki 109
VI-1. Leki immunosupresyjne 112
Wstęp 112
Leki cytotoksyczne 113
Glikokortykosteroidy 114
Leki wiążące się z immunofiliną 114
Leki przeciwcytokinowe 115
Inhibitory współstymulacji limfocytów 117
Przeciwciała przeciwko antygenom limfocytów 117
Przeciwciała przeciw molekułom adhezyjnym 118
Przeciwciała przeciwko składnikom dopełniacza i niektórym immunoglobulinom 119
Przeciwciała przeciwko Rh(D) 119
Inne leki immunosupresyjne 119
VI-2. Leki immunostymulujące 120
Interferony 120
Inne cytokiny 121
Mielopoetyczne czynniki wzrostowe 121
Przeciwciała 121
Inne leki immunostymulujące 121
Skrót wiadomości o immunizacji biernej i czynnej 122

Rozdział VII LEKI STOSOWANE W ZWALCZANIU IN FEKCJI Rafał Olszanecki 125
VII-1. Farmakobiologia infekcji 128
VII-2. Środki odkażające 130
VII-3. Leki przeciwbakteryjne i przeciw drobnoustrojom atypowym 133
Pochodne chinoliny 133
Pochodne nitrofuranu 134
Pochodne nitroimidazolu 134
Sulfonamidy 135
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu i ich połączenia z sulfonamidami 136
Inhibitory gyrazy 137
Antybiotyki β-laktamowe 138
Antybiotyki glikopeptydowe i lipopeptydowe 146
Antybiotyki aminoglikozydowe i spektynomycyna 147
Tetracykliny i glicylcykliny 149
Antybiotyki makrolidowe, azalidowe, ketolidowe i linkozamidowe 150
Oksazolidynony 151
Streptograminy 152
Inne leki przeciwbakteryjne 152
Leki stosowane w leczeniu gruźlicy 155
Leki stosowane w leczeniu trądu 157
Ogólne zasady stosowania leków przeciwbakteryjnych 158
VII-4. Leki przeciwwirusowe 162
Leki stosowane w leczeniu zakażeń wirusami grupy Herpes simplex oraz
Varicella-zoster 163
Leki stosowane w leczeniu zakażeń wirusem cytomegalii 164
Leki stosowane w leczeniu AIDS 166
Leki stosowane w leczeniu wirusowych zapaleń wątroby 170
Leki stosowane w leczeniu grypy 171
Leki stosowane w leczeniu zakażeń wywołanych RSV (respiratory syncytial virus) 172
Inne leki przeciwwirusowe 173
VII-5. Leki przeciwgrzybicze 174
Amfoterycyna B i flucytozyna 174
Azole 175
Echinokandyny 176
Gryzeofulwina 177
Inhibitory epoksydazy skwalenowej 177
Inne leki przeciwgrzybicze 177
VII-6. Leki stosowane w zakażeniach pierwotniakami 178
Leki stosowane w leczeniu malarii 178
Leki stosowane w leczeniu toksoplazmozy 181
Leki stosowane w leczeniu amebiozy 181
Leki stosowane w leczeniu rzęsistkowicy 182
Inne leki przeciwpierwotniakowe 182
VII-7. Leki stosowane w zakażeniach robakami 184

Rozdział VIII LEKI PRZECIWNOWOTWOROWE Rafał Olszanecki 187
VIII-1. Wstęp 189
VIII-2. Leki cytotoksyczne 190
Leki alkilujące 193
Antymetabolity 194
Antymetabolity kwasu foliowego 195
Antybiotyki przeciwnowotworowe 196
Pochodne epipodofilotoksyny 198
Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego 198
Taksoidy (taksany) 198
Pochodne kamptotecyny 199
Inne leki cytotoksyczne 199
VIII-3. Leki hormonalne 200
Hormony i ich analogi 200
Antagoniści i modulatory receptorów dla hormonów 200
Inhibitory syntezy hormonów 201
VIII-4. Leki biologiczne 202
Wstęp 202
Interferony i cytokiny 202
Przeciwciała 202
Połączenia przeciwciał lub cytokin z izotopami lub toksynami 204
Adjuwanty 205
Inhibitory kinaz tyrozynowych 205
Inne leki 206
VIII-5. Inne leki przeciwnowotworowe 207
VIII-6. Ogólne zasady leczenia przeciwnowotworowego 209

Rozdział IX LEKI STOSOWANE W CHOROBACH UKŁADÓW I NARZĄDÓW Jacek Jawień, Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow 213
IX-1. Leki wpływające na układ hormonalny – Paweł Wołkow 214
Hormony oraz farmakologia podwzgórza i przysadki 215
Hormony tarczycy 218
Hormony kory nadnerczy 220
Hormony płciowe 223
Hormony i leki wpływające na metabolizm wapnia i mineralizację kości 228
Homeostaza węglowodanowa, czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki i leki przeciwcukrzycowe 232
IX-2. Leki wpływające na układ krwiotwórczy i układ krzepnięcia – Jacek Jawień 237
Leki wpływające na układ krwiotwórczy 240
Leki hamujące czynność płytek krwi 242
Leki hamujące krzepliwość krwi 244
Leki fibrynolityczne 247
Leki hamujące fibrynolizę 248
IX-3. Leki układu oddechowego – Paweł Wołkow 249
Leki ułatwiające usuwanie śluzu z dróg oddechowych 249
Leki przeciwkaszlowe 250
Leki rozszerzające oskrzela 251
Leki o działaniu przeciwzapalnym 252
Ogólne zasady leczenia astmy oskrzelowej 254
IX-4. Leki układu pokarmowego – Rafał Olszanecki 255
Leki hamujące wymioty i zapobiegające nudnościom 256
Leki wywołujące wymioty 258
Leki stosowane w leczeniu schorzeń przełyku 258
Farmakoterapia choroby refluksowej oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy 258
Leki prokinetyczne 262
Leki przeczyszczające 263
Leki stosowane w zwalczaniu biegunek 265
Leki stosowane w leczeniu chorób zapalnych jelita grubego 266
Leki stosowane w leczeniu chorób wątroby 268
Wybrane leki stosowane w leczeniu chorób trzustki 270
IX-5. Leki układu moczowego – Paweł Wołkow 271
Leki moczopędne 271
Leki hamujące diurezę 274
Leczenie łagodnego przerostu prostaty 275
IX-6. Leki układu krążenia – Jacek Jawień 276
Leki stosowane w niewydolności serca 278
Leczenie niewydolności serca 280
Blokery kanałów wapniowych 280
Leki stosowane w leczeniu przewlekłego nadciśnienia tętniczego 282
Leczenie farmakologiczne przewlekłego nadciśnienia tętniczego 284
Leki stosowane w leczeniu nagłych wzrostów ciśnienia (przełom nadciśnieniowy) 285
Leczenie nadciśnienia płucnego 285
Leki stosowane w leczeniu dławicy piersiowej stabilnej 285
Leczenie ostrego zespołu wieńcowego 287
Farmakologia w reanimacji 288
Leki stosowane w leczeniu miażdżycy tętnic 288
Leki antyarytmiczne 290
IX-7. Leki stosowane w dermatologii – Paweł Wołkow 294
Leki stosowane w chorobach zakaźnych skóry 295
Leki o działaniu przeciwzapalnym i immunomodulującym 295
Środki przeciwświądowe 296
Środki keratolityczne 296
Leczenie trądziku pospolitego 296
Leki stosowane w łuszczycy 296
Leczenie oparzeń i ran 297
IX-8. Leki okulistyczne – Paweł Wołkow 298
Leczenie zakażeń w okulistyce 298
Leczenie stanów zapalnych niezwiązanych z zakażeniem 299
Leki stosowane w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem 299
Leki stosowane w leczeniu jaskry 300
IX-9. Farmakoterapia w położnictwie – Rafał Olszanecki 302
Leki kurczące macicę 302
Leki hamujące skurcze macicy (tokolityczne) 303

Rozdział X ELEMENTY FARMAKOLOGII KLINICZNEJ Ryszard Korbut, Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow 305
X-1. Farmakokinetyka – Ryszard Korbut 306
Drogi podawania leków 306
Absorpcja leków 306
Biodostępność leków 307
Dystrybucja leku w ustroju 307
Wyznaczniki stężenia leku w osoczu i dawkowanie leków 308
Farmakokinetyka podawania leków 308
Eliminacja leków 309
X-2. Zmienność odpowiedzi na lek i indywidualizacja terapii – Rafał Olszanecki 311
X-3. Farmakogenetyka i farmakogenomika – Paweł Wołkow 314
X-4. Odmienności stosowania leków u osób w starszym wieku – Rafał Olszanecki 316
X-5. Odmienności stosowania leków u dzieci – Rafał Olszanecki 318
Drogi podawania i dawkowanie leków 319
X-6. Stosowanie leków w okresie ciąży i karmienia piersią – Rafał Olszanecki 320
Przechodzenie leków przez łożysko 320
Stosowanie leków w okresie ciąży i w okresie okołoporodowym 321
X-7. Niepożądane działania leków – Paweł Wołkow 326
X-8. Interakcje leków – Rafał Olszanecki 327
Interakcje farmaceutyczne 327
Interakcje farmakodynamiczne 327
Interakcje farmakokinetyczne 328
X-9. Terapia monitorowana stężeniem leku w organizmie – Paweł Wołkow 330

Rozdział XI WYBRANE ZAGADNIENIA SPECJALNE Rafał Olszanecki 331
XI-1. Witaminy, biopierwiastki i inne suplementy diety 332
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 332
Witaminy rozpuszczalne w wodzie 333
Biopierwiastki i wybrane inne suplementy diety 335
XI-2. Wybrane informacje o preparatach ziołowych 337
XI-3. Leki dostępne bez recepty (OTC) – korzyści i zagrożenia 340
XI-4. Leki „sieroce” 342
XI-5. Elementy toksykologii 344
Ogólne postępowanie w zatruciach 344
Skorowidz 349