ebook Fetysze i fikcje

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2024

Seria JERZY GIEDROYC I… to wspólne przedsięwzięcie Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura oraz Uniwersytetu Łódzkiego. Publikacje mają udostępniać i przybliżać historię oraz dorobek Instytutu Literackiego w Paryżu. Proponujemy Czytelnikom indywidualne i zbiorowe monografie naukowe, naukowe edycje archiwaliów i korespondencji z zasobów Archiwum Instytutu Literackiego oraz problemowe antologie tekstów z „Kultury” i „Zeszytów Historycznych”, a także reedycje wybranych książek opublikowanych w ramach Biblioteki „Kultury”.
*
Giedroyc był zdumiewającym przykładem emigranta łączącego w sobie wiele sprzeczności – szacunek dla zachodnich wartości i fascynację Wschodem, obawę przed ludźmi i cierpliwość oraz wyrozumiałość dla nich, wreszcie cechy „chorego na Polskę” patrioty i bezkompromisowego krytyka polskości prowincjonalnej, zaściankowej, antyeuropejskiej.
Ze Wstępu
Nie przestając być emigrantami politycznymi, to znaczy Polakami dążącymi do zmiany sytuacji w Polsce, autorzy zgromadzeni wokół pisma Giedroycia uprawiali krytykę emigracji. […] W roku 1945 wybrali rolę emigrantów, ale nie zrezygnowali z przywileju krytycznego myślenia. Antologia Aleksandry Sylburskiej i Rafała Stobieckiego doskonale tę odmienność środowiska „Kultury” paryskiej ukazuje. Syntetyczny, a jednocześnie bardzo treściwy Wstęp jest doskonałym wprowadzeniem w dzieje polskiej emigracji politycznej drugiej połowy XX wieku.
prof. dr hab. Andrzej S. Kowalczyk
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza
Bardzo potrzebne i znakomicie opracowane wydanie tekstów z paryskiej „Kultury” dedykowanych emigracji. Cenne dopełnienie tego, co dzięki wieloletniej pracy zespołu historyków kierowanych przez prof. Rafała Stobieckiego już otrzymaliśmy.
prof. dr hab. Jan Pomorski, UMCS

Spis treści ebooka Fetysze i fikcje

Wprowadzenie 9

Część I. Teksty programowe 45
Apel Zespołu „Kultury” 47
Jan Bielatowicz, Literatura na emigracji 51
Andrzej Bobkowski, List 57
Józef Czapski, Spowiedź dziecięcia wieku 69
Melchior Wańkowicz, Klub Trzeciego Miejsca 81
Oświadczenie 83
Juliusz Mieroszewski, Literatura „oblężonego miasta” (Od londyńskiego korespondenta „Kultury”) 85
Przedmowa 93
Stanisław Zarzewski, Fetysze i fikcje emigracji 97
Juliusz Mieroszewski, Ewolucjoniści i „wyzwoleńcy” 121
Juliusz Mieroszewski, Materiały do refleksji (IV) 129
Kazimierz Sabbat, Rola polityczna emigracji 139
Juliusz Mieroszewski, O Żydach, Kosmopolakach i Wschodniakach 149
Tadeusz Wyrwa, Kolega to zrobi… 161
Piotr Wandycz, Czy emigracja jest jeszcze potrzebna? 169
Gustaw Herling-Grudziński, O wygnaniu 183

Część II. Dylematy polityczne polskiej emigracji 191
Stanisław Zarzewski, Zjednoczenie bez treści 193
Juliusz Mieroszewski, Polacy i… poganie 201
Stefan Korboński, O naprawie Rzeczypospolitej Emigracyjnej 215
Tomasz Mianowicz, O Wolnej Europie bez mitologii 221
Adam Warzel, Rozmowa z prof. Jerzym Zubrzyckim 233

Część III. Życie intelektualne i kulturalne Polaków na obczyźnie 239
Wojciech Zaleski, Zjazd naukowy w Monachium 241
Emil Cioran, Witold Gombrowicz, Dogodności i niedogodności wygnania 245
Józef Wittlin, Blaski i nędze wygnania 253
Maria Danilewiczowa, Najważniejszy problem 269
Literatura emigracyjna w wieży Babel języków 297
Alicja Iwańska, Nowojorskie Millenium 323
[Jerzy Stempowski] Paweł Hostowiec, Dwadzieścia lat później 329
Bohdan Brodziński, Co zostanie z polskiego Londynu? 337
Jacek Bierezin, Takiego zwierzęcia nie ma 345
Renata Gorczyńska, Polski Nowy Jork na ziemi i w chmurach 351
Hanna Świderska, Wydawnictwa emigracyjne 1945–1989 359

Część IV. Główne ośrodki polskiego uchodźstwa 371
Wacław Alfred Zbyszewski, Bilans emigracji w Anglii 373
Wacław Alfred Zbyszewski, Polonia belgijska 383
Jan Wójcik, Polacy w Brazylii 393
Piotr Kalinowski, Polonia we Francji 417
Adam Nasielski, Młode pokolenie emigracyjne 431
Alina Grabowska, Raj utracony – raj odzyskany 439
Alicja Zawadzka-Wetz, Nowa emigracja 455
Zbigniew Byrski, Polska, PRL i Polonia amerykańska 463
Benedykt Heydenkorn, Nowa emigracja w Kanadzie 481
[Aleksander Wirpsza] Leszek Szaruga, Wstydliwy temat 489

Część V. Polska codzienność na emigracji 497
Ewa Gieratowa, Nowizna 499
[Hanna Świderska] Grażyna Nowak, List z Londynu 515
Danuta Mostwin, Dzieci powojennej emigracji 529
Józef Garliński, Na zachodniej półkuli 539

Część VI. Emigracja a Kraj 541
Tymon Terlecki, Emigracja i Kraj 543
Zbigniew Florczak, Examen libre 557
[Jerzy Stempowski] Paweł Hostowiec, Odprężenie ogarnia emigrację 569
Klaudiusz Hrabyk, Kraj i emigracja 579
[Hanna Świderska] Grażyna Nowak, List z Londynu 589
O pomoc dla opozycji w kraju 605
[Zdzisław Najder] Socjusz, Przy zasadach stójmy 607
Stosunek „służebny” 621
Małgorzata Dziewięcka, Emigranci 623
Teresa Torańska, Rozmowa z Janem Nowakiem 627
Krzysztof Pomian, Rozmowa Krzysztofa Pomiana z Jerzym Giedroyciem 637
Sen i jawa 639

Część VII. Współpraca z uchodźcami z Europy Środkowo-Wschodniej 641
Juliusz Mieroszewski, O międzynarodową brygadę europejską 643
[Paweł Zdziechowski] Józef Ursyn, Kolegium Wolnej Europy 653
Miara odpowiedzialności 665
Komentarz do Komentarzy 667
Deklaracja w sprawie ukraińskiej 671
Deklaracja solidarności 673
Natalia Gorbaniewska, Pożegnanie „Kontynentu” Maksimowa 675

Część VIII. W poszukiwaniu emigracyjnej tożsamości. Badania i ankiety na łamach „Kultury” 677
Juliusz Mieroszewski, Oblicze emigracji 679
Jerzy Zubrzycki, Socjologia polskiej emigracji 695
Jerzy Zubrzycki, Socjologia polskiej emigracji 711
Juliusz Mieroszewski, Literatura emigracyjna a Kraj 731
Juliusz Mieroszewski, Literatura emigracyjna a Kraj (dok.) 765
Kamila Chylińska, Emigracja polska po 1967 r. 773
Aleksander Gella, Inteligencja polska na obczyźnie (wstępne wyniki badań socjologicznych) 821
Grażyna Pomian, Marek Tabin, Emigracja z socjalizmu (Ankieta „Kultury”: dlaczego jestem na Zachodzie) 835

Kronika wydarzeń 1969–2000 (wybór) 861
Biogramy autorów tekstów 931
Wykaz skrótów 951
Indeks nazwisk 955