ebook Finanse agrobiznesu

Spis treści ebooka Finanse agrobiznesu

Wstęp 13
1. Ojcowie finansów agrobiznesu 15
1.1. Profesor Władysław Grabski (1874–1938) 17
1.2. Profesor Ryszard Manteuffel (1903–1991) 20
1.3. Profesor Stefan Ignar (1908–1992) 23
Literatura uzupełniająca 25
2. Agrobiznes – pojęcie, zakres, specyfika 27
2.1. Pojęcie agrobiznesu 29
2.2. Ujęcie historyczne agrobiznesu 30
2.3. Struktura agrobiznesu Polski i jej zmiany 33
Literatura uzupełniająca 35
3. Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej jako forma wsparcia finansowego rolnictwa i obszarów wiejskich 37
3.1. Dlaczego rolnictwo wymaga wsparcia finansowego? 39
3.2. Podstawy interwencjonizmu rolnego 40
3.3. Cele i instrumenty oddziaływania na rolnictwo i rozwój wsi 44
3.4. Zarządzanie programami polityki rolnej 50
3.5. Określanie rozmiarów wsparcia rolnictwa 51
3.6. Cele i zasady wspólnej polityki rolnej 53
3.7. Kierunki zmian we wspólnej polityce rolnej Unii Europejskiej 54
3.8. Finansowe wsparcie rozwoju obszarów wiejskich 57
3.9. Mechanizmy, instrumenty i koszty wspólnej polityki rolnej 60
3.10. Polityka rynkowo-cenowa 63
3.11. System agromonetarny 67
3.12. Płatności bezpośrednie – główny instrument filaru I 69
3.13. Płatności specyficzne i specjalne 72
3.14. Filar II wspólnej polityki rolnej 74
3.15. System i rozmiary wsparcia finansowego rolnictwa oraz rozwoju wsi 81
3.16. Wspólna polityka rolna w przyszłości 88
3.17. Transfery finansowe UE na rolnictwo i obszary wiejskie w Polsce 92
Literatura uzupełniająca 103
4. Finanse gospodarstw rolniczych – wybrane problemy 105
4.1. Ewolucja i integracja rachunkowości rolnej w Polsce z Farm Accountancy Data Network (FADN) 107
4.1.1. Początki rachunkowości rolnej w Polsce 107
4.1.2. Rozwój rachunkowości rolnej po odzyskaniu niepodległości 109
4.1.3. Sieć rachunkowości rolnej w okresie gospodarki centralnie planowanej 110
4.1.4. Systemy rachunkowości rolnej w okresie transformacji systemowej i przygotowań do integracji z Unią Europejską 112
4.1.5. Europejski system monitorowania dochodów gospodarstw rolnych Farm Accountancy Data Network 114
4.1.6. Struktura organizacyjna i zadania Polskiego FADN 123
4.1.7. Przyszłość rachunkowości rolnej w Polsce 126
4.2. Wprowadzenie do analizy finansowej w rolnictwie 127
4.3. Analiza finansowa gospodarstw rolniczych osób fizycznych 129
4.4. Analiza finansowa wielkotowarowych przedsiębiorstw rolnych 130
4.5. Specyfika opodatkowania gospodarstw rolniczych 142
4.5.1. Krótka historia o opodatkowaniu rolnictwa 142
4.5.2. Opodatkowanie rolnictwa w Polsce po 1984 r 144
4.5.3. Podatek leśny 147
4.5.4. Opodatkowanie nieruchomości rolnych 148
Literatura uzupełniająca 150
5. Finanse przedsiębiorstw agrobiznesu 151
5.1. Efektywność finansowa przedsiębiorstw agrobiznesu – metody pomiaru 153
5.1.1. Efektywność finansowa podmiotów gospodarczych w ujęciu teoretycznym 154
5.1.2. Ważniejsze koncepcje i miary efektywności 169
5.1.3. Miary i determinanty efektywności finansowej 175
5.1.4. Specyficzne miary efektywności finansowej spółdzielni rolniczych 184
5.1.5. Determinanty efektywności finansowej 187
5.2. Sposoby poprawy wyniku finansowego 189
5.2.1. Zasada racjonalnego gospodarowania – ujęcie ex post 189
5.2.2. Zasada racjonalnego gospodarowania – ujęcie ex ante 191
5.2.3. Poprawa wyniku finansowego a strategia rozwoju 195
5.2.4. Poziom i kierunki zmian kosztów oraz wartości produkcji 196
5.2.5. Szanse i zagrożenia sposobów poprawy wyniku finansowego 202
5.2.6. Macierz życia przedsiębiorstwa 205
5.3. Rozwój i bankructwa przedsiębiorstw – implikacje dla agrobiznesu 208
5.3.1. Bankructwa przedsiębiorstw dawniej i dziś 208
5.3.2. Bankructwo i upadłość 216
5.4. Przyczyny bankructwa przedsiębiorstw 221
5.5. Symptomy pogarszającej się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa agrobiznesu 224
5.6. Proces bankructwa przedsiębiorstwa agrobiznesu 228
5.7. Ewolucja modeli do prognozowania bankructwa na świecie 236
5.7.1. Modele jednowymiarowe 236
5.7.2. Modele wielowymiarowe 240
5.8. Modele predykcji bankructwa przedsiębiorstw w Polsce 254
5.8.1. Model Pogodzińskiej i Sojaka 255
5.8.2. Modele Gajdki i Stosa 256
5.8.3. Modele Hadasik 257
5.8.4. Model Wierzby 259
5.8.5. Modele Stępnia i Strąka 260
5.8.6. Model Hołdy 261
5.8.7. Modele INE PAN (Mączyńskiej i Zawadzkiego) 263
5.8.8. Modele Appenzeller i Szarzec 265
5.8.9. Model Hamrola, Czajki i Piechockiego (poznański) 267
5.8.10. Modele Prusaka 268
5.8.11. Modele Baliny 270
5.8.12. Model Juszczyka 272
5.9. Bankructwa przedsiębiorstw agrobiznesu 273
5.9.1. Cykl życia przedsiębiorstwa i koncepcja ewolucji naturalnej w agrobiznesie 274
5.9.2. Przesłanki bankructwa w agrobiznesie 275
5.10. Koszty osobowe w przedsiębiorstwach agrobiznesu 281
5.10.1. Koszty pracy 284
5.10.2. Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy 290
5.10.3. Koszty wypadków przy pracy 291
5.10.4. Koszty ubezpieczenia wypadkowego – kategorie ryzyka 294
5.11. Zmiany wartości finansowej majątku przedsiębiorstw agrobiznesu w Polsce 298
5.12. Koszty amortyzacji w agrobiznesie 306
5.12.1. Pojęcie kosztów amortyzacji 306
5.12.2. Koszty amortyzacji w ujęciu matematycznym 308
5.12.3. Cykl życia obiektów majątku trwałego, model kreacji kapitału 311
5.12.4. Metody obliczania amortyzacji 313
5.12.5. Amortyzacja środków trwałych użytkowanych sezonowo 314
Literatura uzupełniająca 316
6. Rola ubezpieczeń majątkowych w zarządzaniu ryzykiem w rolnictwie 317
6.1. Uwagi wprowadzające i ważniejsze klasyfikacje 319
6.2. Rola państwa i rynku w ubezpieczeniowej ochronie interesu majątkowego podmiotów sektora rolniczego 323
6.3. Ubezpieczenia dla sektora rolnego 327
6.3.1. Ubezpieczenia dla sektora rolniczego w gospodarce nakazowo- -rozdzielczej – zakres i metody ochrony 327
6.3.2. Ubezpieczenia dla sektora rolniczego w warunkach gospodarki rynkowej 328
6.4. Ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich 329
6.4.1. Uprawnieni do świadczenia usług ubezpieczeniowych i do korzystania z dopłat do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich 329
6.4.2. Zakres i wysokość dopłat do składek ubezpieczeniowych oraz inne formy pomocy niż przewiduje to ustawa o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich 332
6.5. Luka ubezpieczeniowa w ofercie ubezpieczeń dla gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw agrobiznesu 336
6.6. Perspektywy ubezpieczeń majątkowych w agrobiznesie 341
Literatura uzupełniająca 342
7. Ubezpieczenia społeczne rolników i ich specyfika 343
7.1. Krótka historia o ubezpieczeniu rolników 345
7.2. Powstanie nowego systemu rolniczych ubezpieczeń społecznych 346
7.3. Ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe i macierzyńskie 349
7.4. Ubezpieczenia emerytalno-rentowe 350
7.5. Finanse KRUS 354
Literatura uzupełniająca 357
8. Finanse instytucji otoczenia agrobiznesu 359
8.1. Finanse grup producenckich 361
8.1.1. Grupy producentów rolnych oraz grupy i organizacje producentów owoców i warzyw 361
8.1.2. Podstawy prawne funkcjonowania grup producentów rolnych (GPR) oraz zasady udzielania pomocy finansowej 363
8.1.3. Podstawy prawne funkcjonowania grup i organizacji producentów owoców i warzyw oraz zasady udzielania pomocy finansowej 370
8.1.4. Odpowiedzialność za zobowiązania GPR 375
8.2. Finanse samorządów gmin wiejskich 377
8.2.1. Podstawy prawne funkcjonowania gmin wiejskich 377
8.2.2. Gospodarka finansowa gmin wiejskich 380
8.2.3. Metody oceny sytuacji finansowej gmin wiejskich 390
8.3. Przeznaczenie funduszy unijnych w latach 2014–2020 na rzecz rozwoju gmin wiejskich 395
8.4. Funkcjonowanie i finanse jednostek pomocniczych gminy, związków, porozumień i stowarzyszeń międzygminnych 397
Literatura uzupełniająca 409
9. Bankowość spółdzielcza i komercyjna w finansowaniu rozwoju agrobiznesu w Polsce 411
9.1. Krótka historia bankowości spółdzielczej 413
9.1.1. Bankowość spółdzielcza na świecie 413
9.1.2. Bankowość spółdzielcza w Europie i Polsce 417
9.2. Kredyty preferencyjne dla wsi i rolnictwa 441
9.3. Banki komercyjne w finansowaniu agrobiznesu w Polsce 444
9.3.1. Alior Bank w finansowaniu agrobiznesu 444
9.3.2. mBank w finansowaniu agrobiznesu 446
9.3.3. Pekao S.A. w finansowaniu agrobiznesu 446
9.3.4. Bank BGŻ BNP Paribas w finansowaniu agrobiznesu 447
9.3.5. PKO BP S.A. w finansowaniu agrobiznesu 447
9.3.6. Credit Agricole Bank Polska S.A. w finansowaniu agrobiznesu 447
9.3.7. ING Bank Śląski S.A. w finansowaniu agrobiznesu 448
9.4. Znaczenie finansowania agrobiznesu dla polskich banków spółdzielczych 449
Literatura uzupełniająca 470
10. Uwarunkowania makroekonomiczne agrobiznesu w Polsce 471
10.1. Wpływ kluczowych czynników makroekonomicznych na poziom ROA i ROE w przedsiębiorstwach agrobiznesu 473
10.2. Uwarunkowania makroekonomiczne produkcji energii odnawialnej w agrobiznesie 478
10.2.1. Energia odnawialna w agrobiznesie 479
10.2.2. Finansowanie OZE w agrobiznesie 485
10.3. Giełda Papierów Wartościowych i finansyzacja przedsiębiorstw agrobiznesu 492
10.3.1. Historia i struktura Grupy GPW 492
10.3.2. Rodzaje rynków i indeksów stosowanych na GPW 494
10.3.3. Charakterystyka GPW na tle giełd europejskich 496
10.3.4. Indeks WIG-spożywczy 501
10.3.5. Charakterystyka i wycena spółek sektora spożywczego 502
10.3.6. Finansyzacja a zmiany w sposobie działania spółek z sektora spożywczego 512
10.4. Dylematy subsydiowania i opodatkowania rolnictwa 516
Literatura uzupełniająca 519
Podsumowanie 521
Załączniki 525
Bibliografia 541
Wykaz tabel 557
Wykaz rysunków 561
Indeks osobowy 565
Indeks rzeczowy 568