ebook Akty organów egzekutywy z mocą ustawy we współczesnym polskim prawie i myśli konstytucyjnej Maciej Pisz

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2024

O doniosłym znaczeniu aktów organów egzekutywy świadczy fakt, że są one silnie zakorzenione w polskiej tradycji konstytucyjnej i są powszechnie wykorzystywane w praktyce ustrojowej niektórych państw członkowskich Unii Europejskiej, służąc m.in. jako narzędzie implementacji prawa unijnego. W publikacji przedstawiono całokształt zasad ustrojowych oraz wartości i standardów konstytucyjnych. Ponadto zaprezentowano w niej obecne podejście polskiego ustrojodawcy do instytucji aktów organów egzekutywy z mocą ustawy i postulaty de lege ferenda w tym przedmiocie. Autor porusza także inne istotne zagadnienia, w szczególności: parlamentarny system rządów, źródła prawa, zasady wyłączności ustawy i podziału władz, postulaty zapewnienia działaniu instytucji publicznych rzetelności i sprawności oraz zreformowania parlamentarnego procesu legislacyjnego w Polsce w kierunku jego optymalizacji. Książka przeznaczona jest dla pracowników administracji publicznej zajmujących się legislacją oraz implementacją prawa UE. Będzie cennym źródłem wiedzy dla przedstawicieli nauki.

Spis treści ebooka Akty organów egzekutywy z mocą ustawy we współczesnym polskim prawie i myśli konstytucyjnej

Wykaz skrótów................................................................................... 9

Wstęp.................................................................................................... 11

Rozdział I

Założenia instytucjonalne aktów organów egzekutywy z mocą ustawy............................... 23

1. Uwagi wstępne........................................................................... 23

2. Pojęcie &bdquo,akty organów egzekutywy z mocą ustawy&rdquo,........... 25

3. Kategorie aktów organów egzekutywy z mocą ustawy........ 36

3.1. Akty wydawane na podstawie ogólnej normy kompetencyjnej zawartej w konstytucji i akty wydawane na podstawie upoważnienia ustawowego.... 39

3.2. Akty wydawane w normalnych warunkach ustrojowych i akty wydawane w nadzwyczajnych warunkach ustrojowych.................................................... 45

4. Nazwy aktów organów egzekutywy z mocą ustawy występujące w praktyce ustrojowej.............. 49

5. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy a instytucja ustawodawstwa delegowanego........... 56

6. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy jako źródło prawa......................................... 65

7. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy jako wyjątek od zasady wyłączności parlamentarnego stanowienia aktów rangi ustawowej............................................................. 76

8. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy jako forma stanowienia norm prawnych o charakterze ustawowym................. 83

9. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy a konstytucyjna zasada podziału władz, parlamentarny proces legislacyjny i system rządów parlamentarnych........ 97

Rozdział II

Uwarunkowania instytucji aktów organów egzekutywy z mocą ustawy z punktu widzenia historii polskiego prawa konstytucyjnego..................................................................... 113

1. Uwagi wstępne........................................................................... 113

2. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy a polska tradycja ustrojowa przed 1918 rokiem.......... 116

3. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w okresie II Rzeczypospolitej.......................... 122

3.1. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w latach 1918&ndash,1919............................................................. 122

3.2. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w okresie obowiązywania tzw. Małej Konstytucji z 1919 roku....................... 130

3.3. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w pierwszym okresie obowiązywania Konstytucji marcowej (do tzw. noweli sierpniowej z 1926 roku)...... 141

3.4. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w okresie obowiązywania tzw. noweli sierpniowej.................................... 151

3.5. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w Konstytucji kwietniowej................................................ 163

4. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy a akty wydawane przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Rząd Tymczasowy i Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej............................ 181

5. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w tzw. Małej Konstytucji z 1947 roku........................... 189

6. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy a Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 roku.................... 196

7. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy a nowela kwietniowa................................ 205

8. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w tzw. Małej Konstytucji z 1992 roku....................... 208

Rozdział III

Uwarunkowania aktów organów egzekutywy z mocą ustawy we współczesnym polskim prawie i myśli konstytucyjnej........ 217

1. Uwagi wstępne........................................................................... 217

2. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w projektach konstytucji przedłożonych Zgromadzeniu Narodowemu.............................................................................. 218

3. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.......... 245

4. Zakres i sposób uregulowania instytucji aktów organów egzekutywy z mocą ustawy w Konstytucji RP z 1997 roku................................................................................. 261

5. Rozporządzenia z mocą ustawy przewidziane w art. 234 Konstytucji RP............................................. 280

6. Ocena instytucji rozporządzeń z mocą ustawy przewidzianej w art. 234 Konstytucji RP.............. 298

Rozdział IV

Akty organów egzekutywy z mocą ustawy we współczesnym polskim prawie konstytucyjnym na tle doświadczeń ustrojowych innych wybranych państw współczesnych............ 303

1. Uwagi wstępne........................................................................... 303

2. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy na tle doświadczeń ustrojowych Republiki Włoskiej.............................. 305

3. Akty organów egzekutywy z mocą ustawy na tle doświadczeń ustrojowych V Republiki Francuskiej..................... 327

Rozdział V

Postulaty de lege ferenda w przedmiocie instytucji aktów organów egzekutywy z mocą ustawy w polskim prawie konstytucyjnym................................................................................. 345

1. Uwagi wstępne........................................................................... 345

2. Kwestia zasadności i zakresu ewentualnych zmian ustrojowych................................... 346

3. Postulaty rozszerzenia katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Polsce................. 364

3.1. Kwestia wyraźnego podziału kompetencji ustawodawczych pomiędzy legislatywę a egzekutywę oraz wprowadzenia aktów o charakterze konkurencyjnym dla ustaw zwykłych............................. 364

3.2. Postulat wprowadzenia do Konstytucji RP instytucji rozporządzenia z mocą ustawy w celu implementacji prawa Unii Europejskiej.................................................... 369

4. Postulaty stanowiące uzupełnienie proponowanych zmian ustrojowych w obrębie aktów organów egzekutywy z mocą ustawy...................................................... 396

4.1. Koncepcja zreformowania parlamentarnego procesu legislacyjnego w kierunku jego optymalizacji oraz usprawnienia systemu rządów i systemu wzajemnych relacji pomiędzy parlamentem, rządem i Prezydentem...................................................................... 396

4.2. Postulat zmodyfikowania parlamentarnego procesu legislacyjnego dotyczącego implementacji prawa Unii Europejskiej................................................................ 400

4.3. Postulat ustanowienia dodatkowych mechanizmów ochrony spójności projektów ustaw w trakcie procesu legislacyjnego...................................................................... 408

4.4. Postulat zakładający zwiększenie znaczenia instytucji konsultacji publicznych w trakcie procesu legislacyjnego...................................................................... 420

4.5. Postulat zmodyfikowania parlamentarnego procesu legislacyjnego w zakresie rządowych i poselskich projektów ustaw.................................................................. 424

4.6. Postulat usprawnienia systemu rządów i systemu wzajemnych relacji pomiędzy parlamentem, rządem i Prezydentem...................................................................... 426

Zakończenie........................................................................................ 431

Bibliografia......................................................................................... 435