ebook Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku w latach 1922-1939 Uwarunkowania specyfiki ubezpieczeniowej Barbara Danowska-Prokop, Wiesław Koczur

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Rok wydania: 2022

W niniejszej monografii w ramach przedmiotowych rozważań określono trzy komponenty: zakres badań – ubezpieczenia społeczne łącznie z ubezpieczeniami brackimi, granice terytorialne – górnośląska część województwa śląskiego, a także ramy chronologiczne – lata 1918-1939 (w przypadku górnośląskiej części lata 1922-1939). Celem pracy jest ukazanie unikatowości rozwiązań w zakresie ubezpieczeń społecznych na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym. Rozdział pierwszy – teoretyczny – prezentuje poglądy przedstawicieli niemieckiego historyzmu na rolę państwa w zakresie ochrony ekonomicznych, jak i socjalnych praw gospodarującego społeczeństwa. W rozdziale drugim przybliżono „specyfikę zaborową” odrodzonego państwa polskiego w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz opisano działania polskich władz zmierzające do zbudowania nowoczesnego systemu ubezpieczeń społecznych. W rozdziale trzecim zaprezentowano genezę górniczych ubezpieczeń brackich na Górnym Śląsku oraz omówiono wpływ podziału Górnego Śląska i zmian w koniunkturze gospodarczej na charakter oraz świadczenia wypłacane przez brackie kasy górnicze. W rozdziale czwartym zaś przedstawiono poczynania władz centralnych zmierzające do scalenia ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych w skali całego państwa oraz stosunek do nich wśród bractw górniczych. Temat pracy i sposób jego prezentacji wymagały zastosowania metod: analizy porównawczej, badań źródłowych, analizy danych statystycznych, a także metody opisu i przeglądu literatury przedmiotu. W monografii wykorzystano opracowania zwarte, ciągłe, archiwalia i druki urzędowe, akty prawne oraz dane statystyczne.

Spis treści ebooka Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku w latach 1922-1939

Wstęp 5

Rozdział I. Niemieckie reformy ubezpieczeniowe Ottona von Bismarcka 8
1. Młodsza szkoła historyczna i geneza ubezpieczeń społecznych w Niemczech 8
2. Ubezpieczenia społeczne w Niemczech w latach 1883-1911 20
3. Ubezpieczenia brackie i ich specyfika na przełomie XIX i XX wieku 32

Rozdział II. Początki polskiego ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych 40
1. Sytuacja w zakresie ubezpieczeń społecznych na ziemiach polskich po zaborach 40
2. Polskie ustawodawstwo w zakresie ubezpieczeń społecznych w latach 1919-1932 43
3. Wpływ Międzynarodowej Organizacji Pracy na polskie rozwiązania normatywne w zakresie ubezpieczeń społecznych w okresie międzywojennym 56

Rozdział III. Dualizm ubezpieczeniowy w górnośląskiej części województwa śląskiego 62
1. Sytuacja w zakresie ubezpieczeń społecznych na Górnym Śląsku w 1922 roku 62
2. Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku w świetle postanowień Górnośląskiej Konwencji Genewskiej 66
3. Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku w świetle ustawodawstwa Sejmu Śląskiego – kluczowe unormowania 74
4. Uwarunkowania ekonomiczno-społeczne a kwestia ubezpieczeń brackich w górnośląskiej części województwa śląskiego w 1922 roku 79
5. Górnośląskie ubezpieczenia brackie w latach 1922-1933 91

Rozdział IV. Ustawa scaleniowa i jej obowiązywanie w górnośląskiej części województwa śląskiego 107
1. Prace koncepcyjno-projektowe nad ustawą scaleniową 107
2. Ustawa scaleniowa – charakterystyka ogólna aktu normatywnego 114
3. Ubezpieczenia brackie po wprowadzeniu ustawy scaleniowej 123

Zakończenie 129
Bibliografia 131
Literatura 131
Wykaz najważniejszych aktów prawnych prawa polskiego 141
Spis tabel 146
Informacje o Autorach 147