ebook Dziecko – język – tekst

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2014

W środowiskach badaczy kultury dziecięcej wielokrotnie zgłaszano potrzeby zintegrowania działań naukowych, odnoszących się do dziecka jako odbiorcy i nadawcy, a także do planowych działań edukacyjnych w zmieniającej się rzeczywistości. Autorzy opracowań zamieszczonych w książce Dziecko – język – tekst żywo odpowiadają na te potrzeby. Jak pisze recenzent tomu, Profesor Jadwiga Kowalikowa, „zawarta w tytule triada jest zarazem osią konstrukcyjną całego makrotekstu”.
Problematyka tomu obejmuje więc zagadnienia różnorodności kulturowego świata dziecka w sposób interdyscyplinarny, naświetla je z wielu perspektyw badawczych: psychologicznej, terapeutycznej, językoznawczej, literaturoznawczej, tekstologicznej i dydaktycznej. Na jego zawartość składają się opisy możliwości lingwistycznych dziecka jako twórcy i odbiorcy komunikatów literackich i nieliterackich, rozważania nad charakterystycznymi dla „literatury czwartej” kodami werbalnymi i pozawerbalnymi, nad zagadnieniami intertekstualności w tekstach dla dzieci i młodzieży, nad korzystaniem z dyskursu metaliterackiego, parodii oraz groteski. Kolejnym obszarem rozważań, zakreślonym przez badaczy, jest wspieranie rozwoju dziecka przez działania dydaktyczne na wszystkich poziomach kształcenia.
„Autorzy poszczególnych prac zarazem opisują określone zjawiska, jak i podpatrują i wyjaśniają procesy ich powstawania” – stwierdza dalej Recenzent tomu. Jego wartość stanowi konfrontacja rozmaitych postaw badawczych, zetknięcie często zdecydowanie odmiennych zapatrywań na te same kwestie. Jako taka, książka Dziecko – język – tekst może zainteresować wszystkich, dla których dziecko pozostaje wciąż nieuchwytnym fenomenem: pedagogów, znawców literatury dziecięcej, dydaktyków, psychologów, językoznawców, a także nauczycieli.

Spis treści ebooka Dziecko – język – tekst

Wstęp (Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek) / 9
Helena Synowiec: Problemy języka i tekstu wypowiedzi uczniowskich na łamach „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” / 13

Część I
Dziecko — tekst — przeżycie
Maria Jędrychowska: Jak ratować słowo, czyli o możliwościach budowania dziecięcej wrażliwości semantyczno-aksjologicznej / 29
Zofia Adamczykowa: Język dziecka jako kod poetycki wierszy dziecięcych / 41
Alicja Baluch: Paralelizmy w baśni i rysunkach dziecka (na podstawie Siedmiu przygód Sindbada Żeglarza) / 56
Iwona Gralewicz-Wolny: Dziecko — tekst — język. Książka w terapii opóźnionego rozwoju mowy / 65
Krystyna Koziołek: Dydaktyka zachwytu / 74

Część II
Dziecko i język
Krystyna Gąsiorek: „Fantazjowanie” w definicjach dziecięcych (na przykładzie nazw wartości) / 85
Olga Przybyla: Słowo (od)czytane i słowo w zabawie w stymulowaniu rozwoju mowy i języka dziecka / 97
Anna Guzy: Kompetencja tekstotwórcza a wyobraźnia i orientacja przestrzenna uczniów klas III / 110
Anna Zadęcka-Cekiera: Humor w języku uczniów klas II i III szkoły podstawowej / 123
Zofia Pomirska: Charakterystyka usterek językowych w wypowiedziach uczestników programu telewizyjnego Duże dzieci / 132
Alicja Podstolec: „Objawienie […] obchodzone jest na pamiątkę Jezusa Chrystusa...”, czyli o symultaniczności w pisanych tekstach uczniowskich / 147
Anna Wileczek: Figury autentyczności w socjolekcie młodzieżowym / 155

Część III
Dziecko i tekst
Krystyna Heska-Kwaśniewicz: Poetycka lekcja czułości. O poezji Emilii Waśniowskiej / 169
Bronisława Kulka: Semantyka i funkcje barw w poezji dla dzieci / 183
Ewa Ogłoza: Oczy ropuchy i muchy. Dwie opowieści o dorastaniu / 202
Katarzyna Wądolny-Tatar: Intertekstualny charakter wierszy Wandy Chotomskiej / 213
Bernadeta Niesporek-Szamburska: Dziecięce zabawy językiem a gry językowe w poezji dla dzieci / 230
Małgorzata Chrobak: Gra czy zabawa? Obecność groteski w literaturze dziecięco-młodzieżowej na przykładzie twórczości Roalda Dahla / 245
Karolina Jędrych: Twarz znana, twarz nieznana. O tetralogii Brzydcy Scotta Westerfelda / 258
Marta Szymańska: Retoryka jako narzędzie interpretowania i kreowania dziecięcego świata w literaturze — Rene Goscinny’ego, Jeana-Jacaues’a
Sempe’a Nowe przygody Mikołajka / 269
Danuta Krzyżyk: Pieśni dla Dziecka i o Dziecku. Cud narodzin Boga w kolędach polskich (wybrane motywy) / 280

Część IV
Dziecko i tekst w dyskursie dydaktycznym
Edward Polański, Jolanta Bujak-Lechowicz: Dziecko wobec tekstów kultury a świat wartości — ujęcie kognitywne / 295
Jolanta Machowska-Gąsior: Procesy mereologiczne w intersemiotycznym dyskursie wczesnoszkolnym / 305
Angelika Matuszek: Odbiór poezji Czesława Miłosza wśród uczniów szkoły podstawowej / 318
Danuta Łazarska: Czym dla ucznia gimnazjum może być tekst literacki? / 334
Grażyna Różańska: „Czytanie obrazu” w gimnazjalnej edukacji polonistycznej / 346
Renata Kowalczyk: Zabawa (ze) słowami w edukacji kulturowej dzieci i młodzieży / 358
Małgorzata Wójcik-Dudek: Andersen w teatrze, czyli jak licealiści czytają Królową Śniegu / 370
Eugeniusz Szymik: Drama w edukacji wczesnoszkolnej (na przykładzie tekstów dla dzieci) / 380
Noty o Autorach / 391