ebook Metodologia lingwistyki Andrzej Bogusławski

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2023

Autorska, oryginalna rozprawa wybitnego lingwisty porusza najważniejsze zagadnienia metodologii lingwistyki, objaśnione szczegółowo z użyciem licznych przykładów. Publikacja jest skierowana do zaawansowanych studentów studiów II stopnia, doktorantów oraz badaczy, odbiorców znajdzie nie tylko wśród lingwistów, lecz także logików, filozofów oraz przedstawicieli nauk humanistycznych i tych wszystkich, którzy interesują się językiem na wyższym poziomie i zechcą podjąć to wyzwanie intelektualne wraz z autorem.

******

Linguistic Methodology. An Outline

This original study by an outstanding linguist touches upon major themes in linguistic methodology, each thoroughly described and richly exemplified. The book is aimed at advanced graduate students, doctoral candidates and scholars, it will find readers among not only linguists but also logicians, philosophers, representatives of the humanities, and all those interested in language on a higher level and prepared to take on this intellectual challenge together with the author.

Spis treści ebooka Metodologia lingwistyki

Słowo wstępne 11

Rozdział I. Nauka jako działanie badawcze 19
A. Pojęcie badania naukowego 19
B. Teoria. Metodologia. Metodologia nauki. Logika 22
C. Logika – ontologia 25

Rozdział II. Podstawy światopoglądowe 32

Rozdział III. Podstawy logiki w ujęciu ontologicznym 60
A. Wprowadzenie 60
B. Implikacja. Implikacja materialna 75
C. Wybrane funktory inferencyjne 85
D. Implikacja ścisła 87
E. Przykład zastosowania logiki do tekstu
lingwistycznego 94

Rozdział IV. Osmoza metodologii i teorii w nauce. Wiedza 97
A. Wprowadzenie 97
B. Pojęcie ‘wie, że’ 100
C. Pojęcie wiedzy. Uzupełnienia 114
1. Teza Wittgensteina [wenn einer es weiss, weiss
es keiner] 115
2. Problem braku wiedzy 118
3. Równoważność: α ≡ [∃x wie, że α (x)] 121
4. Różnica między „realną ewentualnością” a
„możliwością literacką / literackim <światem
możliwym>” 130
Aneks. Dodatkowe uwagi dotyczące wyrażeń
traktowanych jako fikcjonalne lub jako
niefikcjonalne 132
5. Komentarz do sprawy „antyrealizmu” 134
Aneks. Glosa do tendencji sceptyckiej w
przedmiocie wiedzy 139

Rozdział V. Logiczna klasyfikacja studiów naukowych 141
A. Wprowadzenie 141
B. Podstawa pojęciowa 142
C. Czwórpodział studiów naukowych 143
D. Problem studiów konstruktywistycznych w
lingwistyce 147

Rozdział VI. Podstawowa domena metodologii naukowej:
dowód, wyjaśnienie 154
A. Wprowadzenie 154
B. Szczegółowe omówienie dowodu i wyjaśnienia 157
1. Łączne omówienie dowodu i wyjaśnienia 157
2. Omówienie dowodu 158
3. Omówienie wyjaśnienia 159
C. Lingwistyczne przykłady dowodu i wyjaśnienia 164
1. Dowód 164
2. Wyjaśnienie 166

Rozdział VII. Ogólna charakterystyka lingwistyki 172
A. Wprowadzenie 172
B. Status lingwistyki w ścisłym sensie 173
C. Lingwistyka w dziejach kultury i nauki. Jej
związki z innymi działami nauki 174
D. Główne nurty teoretyczne w dziejach myśli o języku
182
E. Społeczna ewaluacja lingwistyki 190
F. Lingwistyczne obszary badawcze w perspektywie
relewantnych parametrów globalnych 191
G. Lingwistyczne obszary badawcze w perspektywie
funkcjonalnych partii języka / mowy 193
H. Centralne problemy funkcjonalne języka 194
1. Proporcja 194
2. Jednostki języka 196
3. Denotacyjno-funkcjonalna dyspersja wyrażeń jako
perceptibiliów 202
4. Metajęzykowe prawdy konieczne 208

Rozdział VIII. Praca nad studium naukowym i jej zasady. Plan ogólny 219

Rozdział IX. Immanentne zasady generalne studium
naukowego 223
A. Wprowadzenie 223
B. Postulat adekwatnej dyferencjacji obiektów badania
224
C. Zasada krytyczna non sequitur 225
1. Błąd kategorialny 226
2. Praktyczny wariant „non sequitur”: ignoratio
elenchi 230
D. Zasada informatywności 235
1. Wprowadzenie 235
2. Contra idem per idem 237
3. Contra ignotum per ignotum 243
4. Contra regressum ad infinitum 244
5. Contra circulum vitiosum, contra petitionem
principii 249
E. Zasada uniformizmu 249

Rozdział X. Proces konceptualizacyjny. Zasady szczególne 251
A. Problem perswazyjności wyrażeń 251
B. Zasada jasności i wyraźności pojęć 253
C. Zasada maksymalnej dystynktywności terminów,
problem definicji 254
D. Zasada redukcjonizmu 257
E. Zasada poprawności definicji 257
F. Zasada odrębności terminów empirycznych i
teoretycznych 258
G. Zasada produktywności pojęć 258
H. Zasada odrębności terminologii i tez 260

Rozdział XI. Proces selekcyjny. Zasady szczególne 263
A. Wprowadzenie 263
B. Zasada „cezury bezpieczeństwa”. Niezbywalne
dystynkcje wstępne 263
C. Zasada poszukiwania zjawisk problematycznych 264
D. Zasada analogizacji 270
E. Zasada „pasa bezpieczeństwa”, contra „ad hoc” 271
F. Klasyfikacja jako projekt zbiorów propozycji 277

Rozdział XII. Proces asercyjny. Zasady szczególne 278
A. Wprowadzenie 278
B. Zasady konstrukcyjne 279
1. Experimentum crucis. Problematyczność tej
procedury 279
2. Eksperyment myślowy 283
3. Uzasadnianie krzyżowe 288
C. Zasady kontrolne 289
1. Zasada sprawdzania założonych warunków
koniecznych propozycji 289
2. Zasada sprawdzania niezałożonych warunków
koniecznych propozycji 292
3. Argumentum ad hominem 294
4. Diagnoza źródeł tez krytykowanych 295

Zakończenie 297
Bibliografia 299
Methodology of Linguistics. An Outline 319
Indeks osób 337