ebook U źródeł polskich partykuł Krystyna Kleszczowa

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2015

Monografia kierowana jest głównie do historyków języka, ale też do lingwistów zajmujących się współczesnymi wyrażeniami metatekstowymi (bazą teoretyczną jest "Słownik gniazdowy polskich partykuł" M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej). Głównym zadaniem autorki jest odsłanianie zasad nominacyjnych klasy partykuł, rozumianych jako metatekstowe operatory otwierające i komentujące remat wypowiedzenia. Zasady nominacyjne partykuł nazywane są derywacją funkcjonalną, chodzi bowiem o pokazanie, jak elementy planu przedmiotowego zmieniają swój status, jak zaczynają funkcjonować w planie metatekstowym. Układ i kolejność rozpatrywanych zasad nominacyjnych dyktował materiał językowy. Ich opis otwierają partykuły powstałe na bazie przysłówków, potem pokazane są partykuły, których bazą był czasownik, a na końcu – omawiane są partykuły odzaimkowe. Prezentowane w monografii analizy mają walor wyjaśniający, a nie idiograficzny. Opisowość sprowadzana jest do gromadzenia materiału niezbędnego do konstruowania faktu historycznego (językowego procesu). Argumentem na prawdziwość wysuwanych tez jest seryjność zjawiska. Okazuje się, że materiał historyczny w znacznym stopniu rozszerza bazę przykładową (odnotowano ponad 70 wygasłych już polskich partykuł).

Spis treści ebooka U źródeł polskich partykuł

Spis treści

Wprowadzenie / 7

I. Kręte ścieżki studiów historycznoleksykalnych / 9
1. Główny cel pracy / 12
2. Tekst a słownik / 16
3. Rozumienie terminu metatekst / 21

II. Partykuły w perspektywie historycznej / 25
1. Definicja partykuły / 26
2. Kształt partykuły / 30
3. Wachlarz przyczyn generujących partykuły / 35

III. Od przysłówka do partykuły / 37
1. Przysłówek versus partykuła / 40
2. Zerowanie składników autoreferującej parentezy / 47
3. Zerowanie dublowanej predykacji / 55
4. Wiązanie przysłówka przez partykułę / 60
5. Podsumowanie / 64

IV. Czasownik bazą dla partykuły / 67
1. Zerowanie struktur bezpodmiotowych / 68
2. Quasi-partykuły typu mówię / 75

V. Partykuły odzaimkowe / 81

VI. Zrywanie więzi z planem przedmiotowym / 87
1. Fonetyczne i fleksyjne przyczyny zrywania więzi z planem przedmiotowym / 89
2. Słowotwórcze przyczyny zrywania więzi z planem przedmiotowym / 90
3. Zrywanie więzi z planem przedmiotowym wskutek zmian składniowych / 92
4. Zrywania więzi z planem przedmiotowym wskutek zmian na poziomie leksykalnym / 98

VII. Wariantywność postaci partykuł / 107

VIII. Przemiany w klasie polskich partykuł / 113
1. Pozorne zmiany znaczenia partykuł / 114
2. Znaczenie a łączliwość partykuły / 121
3. Partykuła versus spójnik / 125
4. Partykuła versus dopowiedzenie / 128
5. Zmiany ilościowe w historii polskich partykuł / 129

Zakończenie / 137

Literatura / 139
Źródła materiału językowego wraz ze skrótami / 144
Indeks omawianych partykuł / 145

Summary / 149
Резюме / 151